Takas da Türkiye’den
Ukrayna ve Rusya heyetleri, üç yıl aradan sonra ilk kez İstanbul’da masaya oturdular. Ancak o ana kadar Amerikalıların da dahil olduğu farklı formatlarda bir dizi görüşme yapıldı. Kiev, Moskava, İstanbul üçgeninde yaşananların perde arkasında bilgileri sizlerle paylaşacağım.BELİRSİZLİĞİN HÂKİM OLDUĞU 16 SAAT – ABD Başkanı Trump Ortadoğu’dayken, NATO Dışişleri Bakanları Antalya yolundayken Rusya ve Ukrayna heyetleri konusunda kesinleşmiş, planlanmış bir toplantı sözkonusu değildi.- Rusya Devlet Başkanı Putin’in “İstanbul’da görüşülebilir” açıklaması, Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski’nin Ankara’ya gelişi Amerikalılar tarafından bir fırsat penceresi olarak görüldü. Trump’ın kamuoyuna gezi boyunca yaptığı açıklamalardaki amaç, iki ülkenin liderlerini biraraya getirmekti. Ancak liderler düzeyinde toplantının olmayacağı anlaşılınca, teknik heyetlerin toplantısı için harekete geçildi.- Antalya’daki toplantıya ev sahipliği yapan Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, ABD Dışişleri Bakanı’na Rubio’ya; “Siz İstanbul’dayken Ukrayna heyetiyle üçlü toplantı yapalım, belki dörtlü formata çevirme imkanı da olur” dedi. Rus heyetinin gündeminde ABD ile farklı konu başlıkları da bulunduğu için 4’lü format gerçekleşmedi.MASADA NELER YAŞANDI?- Rusya- Ukrayna masasında önce iki taraf ayrı yarı tarihsel açıdan soruna bakışlarını anlattı.- Rusya müzakerelerin teknik heyetlerce ele alınmasını isterken, Ukrayna liderler tarafından konuşulması isteklerini gündeme getirdi.- Ukrayna “Önce 30 ya da 60 günlük ateşkes ilan edilsin, liderler arasında görüşme başlasın.” dedi. Ruslar ise “Bunun kalıcı bir çözüm olmayacağını, Ukrayna’nın Rusların çoğunlukta bulunduğu topraklardan çekilmesini” istedi. Taraflar bilinen pozisyonlarını tekrarladılar. – Müzakereler boyunca anlaşamadıkları noktalarda Dışişleri Bakanı Fidan başkanlığındaki Türk heyeti kolaylaştırıcı rol oynadı.BÜYÜK TAKAS ÜÇ KATEGORİDE YAPILACAK- İlerleme sağlanması için Dışişleri Bakanı Hakan Fidan harekete geçerek; “Taraflar arasında güven artırıcı adımla başlansın” diyerek takas önerisini getirdi.- Heyet başkanları toplantı boyunca salondan çıkarak başkentlerinden onay aldılar.- İki taraftan biner toplamda iki bin kişinin takas edilmesi konusunda anlaşıldı.- Takas üç kategoride yani siviller, çocuklar ve askerler olarak gerçekleştirilecek. İki taraf önce isimleri belirleyecek.İKİ TARAF DA TAKAS İÇİN TÜRKİYE’Yİ İSTEDİ – Taraflar takas için Türkiye’nin ev sahipliğini istedi.- İki bin kişi gibi büyük rakamlarda takaslar normalde sınır hatlarında gerçekleştiriliyor. Türkiye kritik isimler için devreye girebileceğini söyledi.SIRADA MEKTUPLAR VAR- Teknik heyet toplantılarının sürebilmesi ve ateşkes bir yol bulunabilmesi için masaya iki tarafın da talep ve koşullarını yazma fikri getirildi.- Buna göre hem Rusya hem de Ukrayna ateşkes için koşullarını ayrı ayrı yazılı hale getirecekler. Mektuplar ya Türkiye üzerinden diğer tarafa iletilecek ya da karşılıklı, doğrudan verilecek.- Taraflar ilkesel olarak yeniden biraraya gelmeye ise “Tamam” dediler.- Her iki tarafın da toplantıya kendi tercümanlarını getirmiş olması dikkati çekti.- Bu arada ABD Dışişleri Bakanı İstanbul’dan ayrılırken Fidan’ın; “Sürecin emin ellerde olduğundan eminiz, hem Cumhurbaşkanı Erdoğan hem de sizin somut bir sonuca ulaşacağınızı, başaracağınızı biliyorum” mesajını verdiğini de paylaşalım.ABD: “TRUMP’IN SADECE TÜRKİYE’YE YAPACAĞI BİR ZİYARET İSTİYORUZ”- Üçlü toplantı kadar Trump’ın Türkiye’ye gelip gelmeyeceği de en merak edilen konu oldu. Putin’den ses çıkmayınca Trump gelmedi.- Ancak Türk ve ABD Dışişleri Bakanları ABD Başkanı Trump ve Cumhurbaşkanı Erdoğan görüşmesi için hazırlıklara başladı.- Amerikalıların Türkiye’ye verdiği mesaj, “Başkan Trump’ın sadece Türkiye’ye yapacağı bir ziyaret planlamak istiyoruz” oldu.ABD İLE SURİYE BAŞLIĞI – Trump’ın Ortadoğu ziyareti öncesinde Suriye Devlet Başkanı Şara ile ABD Dışişleri Bakanı Rubio’nun görüşmesi Antalya için planlanmıştı.- ABD Başkanı Trump Cumhurbaşkanı Erdoğan ile telefonda görüştükten sonra, Şara ile kendisi görüşmeye karar verdi.- Suudi Arabistan’daki görüşme bu talebe göre organize edildi. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın video konferansla katıldığı toplantıda Trump’ın; “Herkes ikinci bir şansı hakeder. Hiç kimse geçmiş hatalarıyla yargılanmamalı” mesajı dikkat çekti.- ABD Dışişleri Bakanı ile Suriye Dışişleri Bakanının Türkiye’deki görüşmeleri de sıcak bir atmosferde geçti. Rubio, “DEAŞ ile mücadele dahil ülkenizdeki tüm güvenlik sorunlarından sorumlu olmanızı istiyoruz. Yaptırımları kaldırarak, ülkenizin istikrara kavuşmasını istiyoruz. Ülkenizin istikrarı bizim de çıkarımıza” dedi. Trump’ın Şara’dan etkilendiği mesajını da görüşmelerde verdi.- Kendisinin de Kübalı bir göçmen olduğunu hatırlatan Rubio; Suriyeli Bakan’a “Etkileyici, çalışkan bir diasporanız var. Biz istiyoruz ki tüm Suriyeliler bu başarılarını kendi ülkelerinde sergileyebilsinler” ifadesini de kullandı.
Source: Hande Firat