Hedonik açlığın altında yatan şey ne?

Yemek yemenin matematiği basittir. Vücudumuzun hayatta kalabilmesi için enerjiye ihtiyacı vardır. Enerjiyi besinlerden alırız. Vücudumuzun enerjisi bittiğinde acıkırız ve acıktığımızda yemek yiyerek bu enerjiyi karşılarız. Böyle bakınca bu çok basitmiş gibi görünüyor değil mi? Ama maalesef yemek yemeyle ilişkimiz her zaman bu kadar kolay ve sistematik olmuyor. Bazılarımız günde tek öğün yese de kendini tok hissederken bazılarımızın yemekle ilişkisi çok daha karmaşık. İştahı açık diye bildiğimiz bazı insanların doyamama, yemeğe hayır diyememe gibi sorunlarla uğraştığını duymuşsunuzdur. Evet, bazı insanlar gerçekten çok fazla yemek yiyebilir ama bu çok yemenin nedeni gerçekten aç hissetmek ya da yemek yemeyi çok sevmek olabilir mi? Bazen olmaz. Hedonik açlık, karnımız tok olsa da peşimizi bırakmayan aç hissetme karmaşasını açıklamaya çalışıyor… Hedonik açlık konusunu ilk defa duyduysanız belki de bu yazıdan sonra bu önlenemez açlık hissine başka bir yerden bakmayı deneyebilirsiniz… Vücudumuzun fizyolojik olarak aç olmasa bile kendisini sürekli aç hissetmesi durumuna hedonik açlık deriz. Yani aslında karnımız tok, vücudumuzun çalışmaya devam edebilmesi için gerekli enerjisi de var ama bizim içimizde sürekli o dilimi de ye , bir porsiyon daha iste diye konuşan bir ses de var! İştahı açık olduğunu düşünenler ama asla hedonik açlık yaşadığını fark edenler için bir haber daha! Hedonik açlık vücudunuzun istediği bir yeme şekli değil, beyninizin ve duygusal dünyanızın istediği bir yeme şekli… Evet yanlış duymadınız. Hedonik açlık sorunları genelde psikolojik temelli sorunlardır. Yemek yemeyi zihninizde kendinize verdiğiniz bir hediye olarak kodladığınızda, özellikle zor ve problemlerin yoğun olduğu dönemlerde bu duygulardan kaçmanız için aklınız hep o ödüle, yemeğe gider. Yemek yiyeli daha bir saat bile olmadı ama yanından geçtiğiniz hamburgercideki koku burnunuza doldu ve şu an o hamburgeri yemeden hayatınıza devam edemeyeceğinizi düşünüyorsunuz değil mi? Evet, çünkü hedonik açlık hissediyorsunuz ve gerçekten aç olsanız bu açlığa dayanabilecekken hedonik açlıkta bu açlığa asla dayanamayacağınızı düşünmeye başlıyorsunuz. Ver herhangi bir şey değil, o besini yemek istiyorsunuz! Hissettiğiniz açlığın fizyolojik bir açlık mı yoksa hedonik bir açlık mı olduğunu anlamanın bir diğer yolu ise bu açlığı doyurduktan sonra pişman olup olmadığınıza bakmak… Eğer yemek yediğiniz için pişmanlık duyuyorsanız muhtemelen hedonik açlık yaşamıştınız ve aslında ihtiyacınız olmayan bir şey yediniz. O da sizi şu an rahatsız ediyor… Haksızda sayılmazsınız! Hedonik açlık çekenler genelde brokoli yemenin hayalini kurmaz! Onlar daha çok fast food yiyecekleri ve çikolatalı tatlıları hayal eder… Ancak, en son yemek yemenizin üzerinden neredeyse 6 saat geçtiyse ve şu an delirmiş gibi hamburger yemek istiyorsanız bunun hedonik açlık olduğunu söyleyemeyiz çünkü 6 saat bir insanın fizyolojik olarak acıkması için gayet yeterli bir süre. Burada dikkat edilmesi gereken şey bu yemekleri yemeyi ne zaman istediğiniz olacaktır. 1 saat önce güzel bir öğün yemenize rağmen, yeni bir öğünün vakti henüz gelmemiş olmasına rağmen ısrarla bir şeyler daha yemeyi düşünmenin fizyolojik açlıkla pek de alakası yok… Yemek yemekten keyif alıyorsanız, beslenmek sizin için hayati bir ihtiyaçtan ziyade yaşamın anlamı, hayattaki en keyifli şeylerin başıysa hedonik açlıkla baş etmek sizin için biraz daha zor olabilir ama yine de kendinizi bu sarmaldan çıkarıp ihtiyacınız olmayan onca -ve genellikle zararlı- besini tüketmemeyi becerebilirsiniz. Sizi yemek yemeye yönlendiren o stres ve hüzün kaynağını bulup onu gidermek bu konudaki en etkili yollardan biri olacaktır ama bunun yanında belki insülin dengesini korumayı denemek de bir başlangıç olabilir. Ama bunun dışında da hedonik açlıkla baş etmede işe yarayabilecek yollardan bahsedilebilir. Düzenli ve yeterli uyumak hedonik açlıkla baş etme konusunda oldukça etkili bir yöntem çünkü yeterince uyumadığımızda daha aç hisseder, bu açlığı giderebilmek için daha çok yemek yemeye yöneliriz. Düzenli egzersiz yapmak insülin direncinin aniden yükselip düşmesini engelleyeceği için o da hedonik açlıkla baş etme konusunda işe yarayabilir. Örneğin, aç olmadığınız halde canınız bir şey yemek istiyor. Hemen bir yürüyüşe çıkıp bu düşünceden uzaklaşmayı deneyebilirsiniz. Hedonik açlıkta yöneldiğimiz aşığı tuzlu, aşırı tatlı ve aşırı yağlı besinler mutluluk seviyemizi arttırır. Bu besinleri sürekli tükettiğimizde onlara karşı bir bağımlılık hissetmeye, başka bir besine yönelmemeye başlarız. Sağlıklı besinlerden bile isteye uzaklaşmak da bunun bir sonucu haline gelir. Hedonik açlıkla baş edebilmek için bize keyif verecek yiyeceklere değil de sağlıklı besinlere yönelmek için kendimizi yönlendirmek bu açlıkları yatıştırmada işe yarayabilir. Bu süreci bir uzman desteğiyle yönetmek isterseniz bir diyetisyenden ya da bir psikiyatrdan destek alabilirsiniz.

Source: Habertürk