Türkiye’den ve dünyadan çevre gündemi
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK)açıkladığı verilere göre, ülkemizin toplam seragazı emisyonu bir önceki yıla kıyaslayüzde 6.9 artarak 598.9 milyon tonkarbondioksit (CO2) eşdeğerine ulaştı.Toplam sera gazı emisyonlarında2023 yılında CO2 eşd. olarak en büyükpayı yüzde 73.8 ile enerji kaynaklıemisyonlar alırken bunu sırasıyla yüzde 12.0 ile tarım,yüzde 11.8 ile endüstriyel işlemler ve ürün kullanımı veyüzde 2.3 ile atık sektörü takip etti.- Birleşmiş Milletler tarafındanyayımlanan Küresel Atık Yönetimi Görünümü2024 raporunda belediye katı atık üretiminin2023’te 2.1 milyar tondan 2050’ye kadar 3.8milyar tona çıkması öngörülüyor. 2020’de atıkyönetiminin küresel doğrudanmaliyeti tahmini 252 milyar ABDdolarıydı. Kötü atık bertarafuygulamalarından kaynaklanankirlilik, kötü sağlık ve iklimdeğişikliğinin gizli maliyetleri hesabakatıldığında maliyet 361 milyar ABD dolarınaçıkıyor. Atık yönetimi konusunda acil bir eylemdebulunulmazsa 2050’ye kadar bu küresel yıllıkmaliyet neredeyse iki katına çıkarak şaşırtıcı birşekilde 640.3 milyar ABD dolarına ulaşabilir.- IUCN Kırmızı Listesi yeni eklenen 482 mantartürüyle birlikte listede mantarların sayısı1300’e çıktı ve bunların en az 411’i yokolma tehlikesiyle karşı karşıya. IUCNGenel Müdürü Dr. Grethel Aguilarmantarların dünyadaki yaşamınbilinmeyen kahramanları olduğunu ve sağlıklıekosistemlerin temelini oluşturmalarına rağmen uzunzamandır göz ardı edildiklerini ifade etti. – Dünya Bankası tarafından yayımlananYaşanabilir Bir Gezegen İçin Temiz HavayaErişimin Hızlandırılması raporundafosil yakıt kullanımının azaltılması,hava kirliliğini önlemenin en kritikyollarından biri olarak öne çıkıyor.Eğer bu yaklaşım uygulanabilirse, 35µg/m³’ün üzerinde hava kirliliğine maruz kalankişi sayısı 2020’deki 2.3 milyardan 2040’ta 0.9milyara düşerek yüzde 60 oranında azalabilir. – NASA ve Colorado Üniversitesi,Boulder’daki Ulusal Kar ve Buz Veri Merkezi’ne(NSIDC) göre, Arktik’teki kış deniz buzu örtüsü, 22Mart 2025’te yıllık zirvesinde şimdiyekadarki en düşük seviyesine ulaştı.5.53 milyon mil kare (14.33 milyonkilometre kare) olan maksimumkapsam, 2017’deki 5.56 milyon milkare (14.41 milyon kilometre kare) önceki düşükseviyenin altına düştü. – EcoWatc H’IN haberine göre İngiltere’dehükümete ait yeni bir enerji şirketi olan GreatBritish Energy, ülkedeki yüzlerce okul vehastane alanına 180 milyon sterlin (yaklaşık232 milyon dolar) değerinde güneşpaneli kuracak. Yaklaşık 200okula güneş panelleri kurulmasıiçin 80 milyon sterlin (103 milyondolar) harcanacak, Ulusal SağlıkHizmeti’nin (NHS) yaklaşık 200tesisinde çatı güneş enerjisi için ise 100 milyonsterlin (129 milyon dolar) harcanacak.
Source: Ayça Ceylan
Mahsur kalan astronotlar yaşadıkları korkunç sırrı paylaştı
Tüm dünyanın merakla uzaydan dönüşlerini bekledikleri astronotlar Wilmore ve Williams, geçen günlerde dünyaya sağlıklı şekilde dönmeyi başardı. İkilinin 8 günlük planlanan uzay yolculukları tam 286 gün sürdü… Ancak yaşadıkları asıl dehşet dolu anları henüz paylaştılar.
Astronotlar, daha ISS”ye yaklaşırken araçta büyük bir arıza yaşandığını ve uzayda kaybolma tehlikesiyle burun buruna geldiklerini açıkladı. Wilmore”un Starliner”ı manuel kontrol altına aldığı sırada dört itici motorun devre dışı kaldığını, böylece aracı yönlendirme kabiliyetlerini yitirdiklerini belirttiler.
“DÜNYAYA DÖNEBİLECEĞİMİZİ SANMIYORUM”
Wilmore, o an yaşadıkları çaresizliği “Dünyaya geri dönebileceğimizi sanmıyorum. Belki de hiç dönemeyeceğiz” sözleriyle dile getirdi. Astronotlar, ISS”ye yalnızca birkaç metre uzaklıkta olmalarına rağmen aracın kontrolden çıkması durumunda görevi iptal edip dünyaya dönmeleri gerekiyordu. Ancak Wilmore, “Aracın kontrolünü kaybetmiş olabileceğimi fark ettim” dedi.
İki astronot, kapsül içinde kelimelere dökülmeyen bir iletişim yaşadıklarını söylerken, Williams “Neden iticilerin çalışmadığını ya da çözümün ne olduğunu bilmiyorduk” dedi. Wilmore ise “Yörünge mekaniğini kafamda hesaplıyorum. Ne kadar kontrolüm kaldı bilmiyordum. Ya bir itici daha giderse? Ya iletişim kesilirse? Ne yapacağım?” diyerek o anki panik dolu düşüncelerini aktardı.
NASA DURUMA MÜDAHALE ETTİ
Durum, NASA”nın müdahalesiyle itici motorların yeniden devreye sokulmasıyla çözüldü. Ancak bu, Wilmore”un aracı kontrolsüz bırakması ve iki astronotun kısa bir süreliğine uzay boşluğunda savrulması anlamına geliyordu.
Wilmore, bu kararın kolay olmadığını vurgularken, Williams Starliner”ın başarıyla kenetlenmesi sonrası yaşadığı sevinci “Küçük bir sevinç dansı yaptım” diye anlattı. “Hem uzayda olmayı sevdiğim için hem de bu zor görevi başardığımız için çok mutluydum” dedi.
TEHLİKE SONA ERMEDİ
Ancak tehlike burada bitmedi. Wilmore, kenetlenmenin ardından bile Starliner”la geri dönmelerinin mümkün olmayabileceğini düşündüğünü ifade etti. “Bu uzay aracıyla dünyaya dönemeyebiliriz” diyen Wilmore, ISS uçuş direktörü Vincent LaCourt ile temasa geçtiğini ve “Bu araç bizim için güvenli mi?” sorusunu sorduğunu paylaştı.
Source: Sonuç Sürmeli