اقتصاد ترکیه چگونه رشد کرد؟
به گزارش خبرگزاری مهر، ترکیه به‌عنوان یک کشور مهم در منطقه غرب آسیا، در تقاطع میان اروپا و آسیا قرار دارد و موقعیت ژئوپلیتیکی آن به‌عنوان یک پل ارتباطی بین دو قاره، باعث می‌شود که نقش ویژه‌ای در سیاست‌ها و اقتصاد منطقه ایفا کند. این موقعیت راهبُردی، به ترکیه این امکان را می‌دهد که از یک سو به‌عنوان دروازه‌ای برای ورود به بازارهای اروپایی و از سوی دیگر به‌عنوان پلی برای دسترسی به بازارهای آسیایی عمل کند.
ترکیه با بهره‌گیری از این ویژگی‌ها (به‌ویژه در سال‌های اخیر) به دنبال ایجاد هژمونی خود در منطقه غرب آسیا است. در این راستا شاید بتوان کمال درویش را یکی از افراد مؤثر در اقتصاد ترکیه دانست که نقش کلیدی در اصلاحات اقتصادی این کشور ایفا کرده است. او پس از بحران مالی شدید سال ۲۰۰۱، به‌عنوان وزیر اقتصاد ترکیه منصوب شد و مجموعه‌ای از اصلاحات ساختاری را برای تثبیت اقتصاد و جذب سرمایه‌گذاری خارجی به اجرا گذاشت.
اصلاحات ترکیه شامل تقویت نظام بانکی، کاهش تورم، و شفافیت در مدیریت مالی بود. درویش با بهره‌گیری از تجربه بین‌المللی خود، به‌ویژه در بانک جهانی، توانست اعتماد سرمایه‌گذاران خارجی را جلب کند و ترکیه را به مسیر رشد اقتصادی پایدار بازگرداند.
نقش درویش در این دوره به‌عنوان معمار بازسازی اقتصاد ترکیه شناخته می‌شود و تأثیر سیاست‌هایش همچنان در ساختار اقتصادی این کشور مشهود است. در دوره متأخر نیز رشد اقتصادی ۱۱.۴ درصد در سال ۲۰۲۱، ۵.۵ درصد در سال ۲۰۲۲ و ۵.۱ درصدی در سال ۲۰۲۳ حکایت گر تلاش‌های ترکیه برای احیای جانمایی خود در اقتصاد منطقه است. پرسش مهم یادداشت حاضر آن است که ترکیه چگونه و از طریق چه ابزارهایی در حال بازتعریف نقش اقتصادی – سیاسی خود در غرب آسیاست؟
الف) جایگاه ترکیه در اقتصاد جهانی
به‌منظور پاسخ به پرسش خود، لازم است ابتدا مروری بر مهم‌ترین متغیرهای کلان اقتصادی ترکیه در قیاس با جهان طی سال‌های اخیر انجام پذیرد. بررسی متغیرهای کلان اقتصادی ترکیه نشان می‌دهد که رشد اقتصادی این کشور در سال‌های اخیر همواره بالاتر از نرخ جهانی بوده است. بااین‌حال دولت این کشور، همچنان برای مهار تورم ۵۳.۹ درصدی و بیکاری ۹.۴ درصدی در سال ۲۰۲۳ تلاش می‌کند.
جدول ۱. وضعیت متغیرهای کلان اقتصادی ترکیه و جهان – درصد منبع: بانک جهانی
ترکیه علی‌رغم مشابهت در برخی شاخص‌های کلان با ایران، سعی کرده با ابزارهایی که در دست دارد، موقعیت ممتازی برای خود در منطقه ایفا نماید. ترکیه با تقویت صنعت گردشگری و توریسم، تمرکز بر اشتراکات فرهنگی با کشورهای همسایه (نظیر زبان، قومیت، مذهب و…) و در برخی موارد از طریق تهدید و مداخله نظامی (نظیر تحریک و تأمین لجستیکی تحریرالشام) اقدام به تقویت بنیه‌های ژئوپلیتیکی خود نموده است. جایگاه ترکیه در اقتصاد جهان در مقایسه با ایران در جدول (۲) ارائه شده است.
جدول ۲. جایگاه ترکیه و ایران در اقتصاد جهان منبع: بانک جهانی، تریدینگ مپ، مرکز آمار
ب) صنعت گردشگری در ترکیه
در سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ به ترتیب ۵۱ و ۵۶ میلیون سفر به ترکیه به ثبت رسیده است که با در نظرگرفتن سرانه هزینه گردشگران خارجی در ترکیه (به ازای هر نفر ۷۶۲ دلار بر اساس هزینه سال ۲۰۲۳)، میزان درآمد ترکیه از این صنعت معادل ۳۸.۸ و ۴۲.۶ میلیارد دلار خواهد بود.
براین‌اساس می‌توان اظهار داشت که ابزار مهم ترکیه در تقویت جایگاه اقتصادی آن، گشودن دروازه‌ها به روی مسافران و گردشگران بوده است. در واقع ترکیه با بهره‌گیری از زیرساخت‌های فرهنگی، مذهبی و قومی مشترک با بسیاری کشورهای جهان، توانسته است اقتصاد گردشگری خود را به طور قابل‌توجهی گسترش دهد.
در واقع این کشور با بهره‌گیری از این ظرفیت برای ارائه تصویری مطلوب از خود به کشورهای منطقه و جهان اقدام نماید. به این موضوع باید سایر زیرساخت‌های جذب مهاجر چون جذب دانش‌آموزش و دانشجو و همچنین فروش املاک را باید اضافه نمود. در واقع ترکیه با درپیش‌گرفتن این سیاست‌ها توانسته است علقه‌ای از کشور خود در میان مردم کشورهای همسایه و منطقه ایجاد نماید.
ج) موقعیت ژئوپلیتیکی ترکیه و کریدورهای تجاری
ترکیه با داشتن مرزهای مشترک با کشورهایی مانند ایران، عراق، سوریه و ارمنستان، و همچنین دسترسی به دریای مدیترانه و دریای سیاه، موقعیت جغرافیایی منحصربه‌فردی دارد که آن را به یک هاب تجاری و حمل‌ونقل در غرب آسیا تبدیل کرده است. این موقعیت به ترکیه اجازه می‌دهد که به‌راحتی با کشورهای همسایه خود روابط اقتصادی برقرار کرده و علاوه بر این، با استفاده از بنادر و شبکه‌های حمل‌ونقل دریایی و زمینی، کالاها را به کشورهای دیگر منطقه و حتی اروپا منتقل کند.
موقعیت ژئوپلیتیکی ترکیه، این کشور را در تکاپوی تکمیل کریدورهای تجاری عبوری از شرق به غرب انداخته است. در واقع تکمیل کریدور «ابتکار کمربند و جاده» چین بسته به آنکه از کشور ایران و یا شمال ایران عبور کند، می‌تواند به ترکیه موقعیت مناسبی جهت تکمیل بلندپروازی‌های خود بدهد.
بااین‌حال ترکیه علاقه دارد تا با تکمیل کریدور زنگزور و اتصال به قفقاز جنوبی و دریای خزر، مسیری در شمال ایران برای ارتباط با کشورهای اروپایی بازگشایی کند. علاوه‌برآن مسیر مذکور، ترکیه تمایل دارد تا با تکمیل کریدور جنوب به شمال از طریق کشور عراق نیز بتواند مسیر ارتباط با کشورهای اروپایی را مهیا نماید. بااین‌حال وجود گروه‌های مخالف با دولت ترکیه (نظیر پ.ک. ک) امکان عملیاتی‌کردن کریدور مذکور را کاهش داده است.
ترکیه به تقویت صنعت گردشگری و تکمیل کریدورها بسنده نکرده و با ایفای نقش در تغییر نظم منطقه تمایل دارد با حذف مخالفان خود، به کشوری بی‌رقیب در انتقال انرژی و کالا به کشورهای اروپایی تبدیل شود.
به طور مثال ترکیه نقش حیاتی و فعالی در حمایت از جمهوری آذربایجان در جریان جنگ دوم قره‌باغ با ارمنستان در سال ۲۰۲۰ ایفا کرد. این حمایت شامل ارائه کمک‌های نظامی، مانند پهپادهای پیشرفته و تجهیزات جنگی، و پشتیبانی لجستیکی و مشاوره‌های نظامی بود.
ترکیه همچنین از نظر دیپلماتیک به‌شدت از مواضع آذربایجان دفاع کرد و در سطح بین‌المللی بر بازپس‌گیری مناطق اشغالی تأکید داشت. این اقدامات، هم‌پیمانی راهبُردی و تاریخی میان دو کشور را تقویت کرد و تأثیر چشمگیری در پیروزی آذربایجان در این درگیری داشت.
حمایت ترکیه به‌عنوان بخشی از سیاست منطقه‌ای آنکارا برای تقویت نفوذ خود در قفقاز و حمایت از کشورهای ترک‌زبان تلقی می‌شود. همچنین ترکیه در آخرین اقدام منطقه‌ای خود با ساقط کردن حکومت سوریه گامی بلند در راستای تحقق اهداف خود برداشت.
د) تجارت منطقه‌ای ترکیه
بیشترین صادرات ترکیه در سال ۲۰۲۳ به کشورهای آلمان (۲۱ میلیارد دلار)، آمریکا (۱۴ میلیارد دلار) و عراق (۱۲ میلیارد دلار) انجام شده است و بیشترین واردات این کشور از روسیه (۴۵ میلیارد دلار)، چین (۴۴ میلیارد دلار) و آلمان (۲۸ میلیارد دلار) انجام شده است.
جالب‌توجه آنکه رژیم صهیونیستی در رده سیزدهمین مقصد صادراتی این کشور مسلمان با ۵.۴ میلیارد دلار محصول صادراتی قرار دارد. در واقع همان‌طور که ملاحظه می‌شود در نقشه تجاری ترکیه هم کشور چین و هم کشور آمریکا به‌عنوان دو قطب متفاوت نظم فعلی جهانی قرار دارد. در واقع ترکیه تلاش کرده به‌دوراز تقابل‌های جهانی بین شرق و غرب به‌عنوان یک بازیگر فعال از ظرفیت‌های هر دو قطب فعلی اقتصاد جهانی استفاده کند.
و) مسیر پیشروی ترکیه
در سال‌های اخیر، ترکیه در تلاش است تا با استفاده از منابع طبیعی خود (مانند انرژی و منابع معدنی)، صنایع خود را تقویت کند و به تولید و صادرات کالاهای باارزش افزوده بالا روی آورد. همچنین، سیاست‌های ترکیه در زمینه انرژی و توجه به منابع تجدیدپذیر و انرژی‌های نوین، می‌تواند به تقویت جایگاه اقتصادی این کشور در غرب آسیا و حتی فراتر از آن کمک کند.
در این راستا، پروژه‌هایی مانند «جاده ابریشم جدید» و «توافق‌نامه‌های انرژی» با کشورهای مختلف منطقه نشان از عزم ترکیه برای تبدیل‌شدن به یک بازیگر کلیدی در اقتصاد جهانی دارد. بااین‌حال ترکیه با چالش‌های داخلی همچون تورم و بیکاری بالا و چالش‌های خارجی همچون گروه‌های مخالف شمال عراق و سوریه دست‌وپنجه نرم می‌کند که می‌تواند سرعت پیشروی این کشور را در مسیر تحقق اهداف جاه‌طلبانه خود مختل کند.
Source: محمدحسین سیف اللهی مقدم
بازار سیاه خرید و فروش داروهای قتل!
شیرین نیرومنش استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران و متخصص جراح زنان زایمان نازایی فلوشیپ حاملگی پر خطر در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری مهر گفت: سقط جنین به ختم حاملگی قبل از ۲۰ هفته یا ۵ ماهگی میگویند که در برخی از موارد ممکن است که به علت مشکلاتی که در جنین وجود دارد، مادر اقدام به سقط کند.
وی افزود: بحثی که در جامعه مطرح است؛ بعضی از جنین‌ها مشکلات ژنتیکی و کروموزومی دارند یا مادر ممکن است دیابت یا بیماری‌های ارثی داشته باشد که در این موارد جنین به صورت خود به خود از بین می‌رود، اما مسئله‌ای که در جامعه مطرح شده و باعث نگرانی شده، سقط عمدی است که افرادی که با یکدیگر ارتباط دارند و از روش‌های پیشگیری مطمئن نیز استفاده نمی‌کنند و شرایط را برای نگهداری و رشد جنین ندارند و دست به سقط جنین می‌زنند.
بازار سیاه و سقط‌های بی رحمانه
وی ادامه داد: در برخی اوقات افراد دست به داروهای سقط در بازار سیاه می‌زنند که متأسفانه در دسترس بودن این قرص‌ها سقط را برای افراد آسان‌تر می‌کند و از قرص‌های و داروهای خطرناک برای سقط استفاده می‌کنند. در بعضی از موارد ممکن است با این داروها به سقط انجام نشود و مادر به مطب‌های غیر قانونی مراجعه می‌کنند و سقط صورت می‌گیرد. متأسفانه بازار زیرزمینی خرید و فروش داروهای قتل جنین وجود دارد و نظرات و برخورد جدی نیز صورت نمی‌گیرد.
از هزینه‌های کلان تا داغ از دست دادن آغوش مادر
به گفته این متخصص زنان؛ در مکان‌های مخفی از افراد هزینه‌های کلان گرفته می‌شود و در شرایط غیر استریل، غیر بهداشتی، کاملاً آلوده و خطرناک این کار انجام می‌شود که در یک سری از مواقع فرد دچار خونریزی می‌شود و گاهی تکه‌های باقی مانده از جنین یا جفت در رحم باقی می‌ماند و باعث عفونت، خونریزی و حتی ناباروری می‌شود.
عوارضی که یک عمر گریبان گیر می‌شود
نیرومنش با اشاره به عوارض جدی سقط، گفت: در مواردی نادر، ممکن است پارگی رحم، صدمه به روده و دیگر اعضای داخلی شکم رخ دهد، که این وضعیت نیاز به جراحی‌های اورژانسی دارد. حتی مواردی وجود دارد که این آسیب‌ها منجر به مرگ فرد می‌شود.
وی اضافه کرد: برخی از افراد، حتی پس از ازدواج، به دلیل مشکلات مالی و عدم اطمینان از آینده، تصمیم به بارداری نمی‌گیرند. جوانان امروز با مشکلاتی مانند بیکاری، نداشتن مسکن و حقوق ناکافی مواجه‌اند. شرایط اقتصادی جامعه به‌گونه‌ای است که حتی زوج‌هایی که به تازگی ازدواج کرده‌اند، امیدی به آینده ندارند و تصمیم به فرزندآوری نمی‌گیرند.
نیرومنش تصریح کرد: ما مراجعه‌کنندگان زیادی داریم که سن باروری‌شان رو به اتمام است. برای مثال، خانمی ۳۵ ساله و آقایی ۴۰ ساله که دو سال از ازدواجشان می‌گذرد، اما به دلیل نداشتن آینده‌ای مطمئن از فرزندآوری خودداری می‌کنند. گاهی اوقات، حتی پس از بارداری نیز به دلیل همین شرایط دشوار، تصمیم به سقط می‌گیرند.
وی افزود: امروز دو مراجعه‌کننده داشتم که هر دو دارای چند فرزند بودند اما تصمیم به سقط فرزند جدیدشان گرفته بودند. یکی از آن‌ها، خانمی مذهبی بود و می‌گفت نمی‌تواند از پس بزرگ کردن فرزند دیگر برآید. به او گفتم که این بچه نعمتی از جانب خداوند است و بهتر است صبر کند. حتی شوخی کردم و گفتم: “اگر نمی‌توانی بزرگش کنی، به دنیا بیاور و بده به من! ” اما متأسفانه ناامیدی و مشکلات اقتصادی در جامعه باعث شده است که بسیاری از خانواده‌ها توان فرزندآوری نداشته باشند.
این متخصص زنان گفت: مسئولین باید مانند پدر و مادر عمل کرده و برای حل مشکلات اساسی جامعه، به‌ویژه در زمینه تأمین معیشت و بهبود وضعیت اقتصادی مردم، اقدام کنند. متأسفانه، تورم و فقدان فرصت‌های شغلی مناسب، از جمله مشکلاتی است که زندگی بسیاری از جوانان را تحت تأثیر قرار داده و موجب کاهش امید به آینده شده است لذا اگر می‌خواهیم ترویج فرزدآوری داشته باشیم باید همه نهادهای مسؤول به وظایف خود در حوزه قانون جوانی جمعیت عمل کنند.
Source:
آبزی‌پروری مردمی‌ترین بخش اقتصاد دریا است
به گزارش خبرنگار مهر، رسول رستمی صبح شنبه در حاشیه بازدید از نمایشگاه ملی صنایع شیلاتی درجمع با خبرنگاران اظهار داشت: در راستای سیاست‌های دولت چهاردهم و تقویت اقتصاد دریا محور، یکی از بخش‌های مهم اقتصاد دریایی، بخش شیلات و آبزی‌پروری است.
وی افزود: از ویژگی‌های آبزی‌پروری، این است که صددرصد این بخش توسط بخش خصوصی انجام شده و سرمایه‌گذاری حوزه آبزیان توسط مردم صورت گرفته است.
معاون اقتصادی استاندار بوشهر با بیان اینکه، بخش آبزیان و شیلات، مردمی‌ترین بخش اقتصاد دریاست خاطر نشان کرد: توسعه زیرساخت‌های آبزی‌پروری در اراضی مستعد استان، در حمایت از تولیدکنندگان مورد توجه و تاکید قرار دارد.
رفع چالش‌ها و افزایش بهره‌وری
رستمی تصریح کرد: در حاشیه سومین نمایشگاه ملی صنایع شیلاتی، چند برنامه جانبی اجرایی شد که برپایی میز آبزیان و راه‌اندازی جشنواره طبخ میگوی پرورشی از این برنامه‌هاست.
وی اضافه کرد: این نمایشگاه نویدبخش یک برنامه‌ریزی توسعه‌ای برای رفع چالش‌ها و افزایش بهره‌وری در راستای ارتقای سطح تولید و رشد کمی و کیفی همه بخش‌های آبزیان به ویژه ماهی و میگو خواهد بود.
Source:
Uzbekistan exempts Iranian cargo vehicles from transit fees
This is reflected in Uzbekistan’s state budget law for 2025, Trend reported.
This decision is based on a reciprocal agreement between the two countries, aimed at strengthening bilateral trade ties.
At the same time, Uzbekistan has updated transit fees for other foreign cargo vehicles. Vehicles from Afghanistan will pay the lowest fee of $50, while general rates for other nations remain at $400.
Meanwhile, Uzbekistan has announced an additional fee structure for overweight and oversized foreign cargo vehicles transiting its territory in 2025. This surcharge will apply on top of the standard transit fees, which vary from $50 to $400 depending on vehicle origin.
Source: