۵ ویژگی برجسته حوزه علمیه قم در عصر معاصر
به گزارش خبرگزاری مهر، آیت‌الله علیرضا اعرافی در دیدار علمای امامیه جامو و کشمیر به تبیین و تشریح تاریخ حوزه‌های علمیه شیعی بویژه حوزه قم پرداخت و اظهار کرد: در ایام یکصدمین سال تجدید حیات حوزه علمیه قم با سابقه ۱۲۵۰ ساله هستیم، حوزه‌ای که سابقه آن به عصر امام صادق (ع) و مهاجرت خاندان‌های بزرگ و محدثین و روات بزرگ همچون اشعری‌ها و امثال ایشان بر می‌گردد.
عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه با بیان اینکه تاریخ حوزه علمیه قم به قبل و بعد از انقلاب اسلامی تقسیم می‌شود و مراحل و ادواری دارد، افزود: حوزه قم در واقع تئوری و اندیشه نهضت، انقلاب و نظام اسلامی بر اساس فقه عمیق شیعه را تولید و دنبال کرد تا تحقق پیدا کند تا از درون این نهضت و انقلاب و نظام، یک جریان بین المللی شکل بگیرد که بخشی از آن مقاومت است؛ امتداد انقلاب اسلامی در عالم فراتر از این است.
آیت الله اعرافی ادامه داد: این کاری بود که در حوزه قم پایه‌ریزی شد و قهرمان آن هم امام راحل بود که به این سادگی نمی‌شود مثل و نظیر ایشان را در تاریخ علما و بزرگان پیدا کرد. امام (ره) هم نظریه تولید کرد، چون امام (ره) هم برای انجام رسالت خود علم، دانش، نظریه و تئوری داشت و هم اینکه راهبری و مدیریت میدانی و عملی داشت و جریان سازی کرد. این اولین بار است در تاریخ شیعه بلکه تاریخ اسلام که به این شکل نظامی اسلامی تشکیل و قدرت ملی، منطقه‌ای و بین المللی ایجاد کند. این یک مشخصه از حوزه قم و ملت ایران برخاست؛ ملت ایران هم پای این کار بزرگ ایستاد و در ادامه هم جریان‌های مختلف در کشورهای مختلف شکل گرفت. دشمنی‌های دنیای استکبار هم به جهت عظمت این مسئله است.
مدیر حوزه‌های علمیه تصریح کرد: دومین ویژگی قم این است که علوم اسلامی در حوزه قم توسعه کمّی و کیفی وسیعی پیدا کرد و در تاریخ گذشته حوزه‌های ما این‌چنین نبود. دایره وسیعی که از علوم اسلامی در قم شکل گرفت، چیز جدیدی است و این گستره مرزها و دامنه علوم اسلامی از لحاظ کمی و کیفی به صورت مجموعی عرض می‌کنم.
آیت الله اعرافی با بیان اینکه امروز درختواره رشته‌های دانشی در ده‌ها رشته توسعه پیدا کرده، اظهار کرد: فقه ما در ابعاد مختلف دامنه زیادی پیدا کرده و به این حد از دامنه رسیده و به علوم جدیدی مثل علوم انسانی با نگاه اسلامی یا ابواب جدیدی در فقه می‌پردازد.
عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه بیان کرد: سومین ویژگی حوزه علمیه قم هم اینکه تولیدات علمی ناظر به میدان عمل در جامعه، نظام و حکومت و عرصه بین الملل شکل گرفته است. تحصیل اولیه من قبل از انقلاب بود، هر چه کار علمی داشتیم در کتابخانه، خانه و مدرسه بود، ولی به برکت انقلاب اسلامی این علوم و دانش‌ها به صحنه عمل آمد.
آیت الله اعرافی ادامه داد: قانون اساسی، قوانین و مقرارتی که در نظام اسلامی وجود دارد، بسیاری از طرح‌ها و اساس نامه، تماماً یا منطبق بر فقه اسلامی شده با درجاتی که دارد براساس رویکرد تطبیقی بین علوم اسلامی و نیازهای دنیای جدید است؛ همه مکاتب حقوقی با نگاه‌های فقهی بررسی می‌شود، این راه به شکل گسترده پیموده شده و هنوز هم آفاق بیشماری پیش رو است. امروز تمام فلسفه‌های جدید موجود در غرب در قم بررسی می‌شود، از کانت و دکارت بگیرید تا فلسفه‌های جدید و متنوع در دنیای غرب. کلام جدید، دین شناسی، الهیات جدید، اینها همه بررسی می‌شود، بنابراین زنده شدن علوم و معارف و اینکه ناظر به واقعیت‌ها شده و بازسازی و بازخوانی شده، این پدیده‌ای کاملاً جدید در تاریخ سابقه ندارد.
عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه با اشاره به غنای فقه شیعه، ادامه داد: دایره علوم هم گسترش پیدا کرده، زنده شدن اینها و ناظر به میدان شدن، یک مقوله‌ای بی نظیر است که به این شکل در حوزه قم شکل گرفته است.
آیت الله اعرافی بیان کرد: قبل از انقلاب حوزه در ایران، عراق، هند، پاکستان، برخی کشورهای خلیج فارس بود و حداکثر به ۱۰ کشور می‌رسید که مراکز علمی دینی و حوزوی وجود داشت، اما به برکت انقلاب اسلامی هم اکنون بالای ۱۰۰ کشور مراکز علوم اسلامی و علوم اهل بیت (ع) پایه ریزی شده و انتشار پیدا کرده است.
عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه به گسترش قلمرو علمی و دانشی بانوان اشاره کرد و افزود: گسترش تربیت علوم اسلامی در قلمرو بانوان که خودش وسعت بسیاری دارد و در تاریخ تشیع و اسلام هم سابقه ندارد، این ۵ نکته از ویژگی‌های حوزه علمیه قم در عصر معاصر است. این عظمتی است که در حوزه قم شکل گرفته، البته ضعف‌ها و کمبودهایی هم وجود دارد، چرا که نیاز دنیای امروز بیش از اینها است. جهان به هم پیوسته، سرعت تحولات بالا که یک نمونه آن هوش مصنوعی است که همه دنیا را زیر رو می‌کند و ما نباید از این علوم و پیشرفت‌ها عقب بمانیم.
مدیر حوزه‌های علمیه ادامه داد: جامعه روحانیت شیعه در هند یک جامعه پیشرفته به لحاظ کمیّ و کیفی است و در مسیر رشد و ارتقا است و باید تلاش کنید توسعه کمیّ و بخصوص رشد کیفی جامعه علمی حوزوی و علمایی آنجا پیشرفت بیشتری کند.
آیت‌الله اعرافی تصریح کرد: در فعالیت‌های خود جوانان را دریابید و در تعاملات علمی خود از حوزه‌های علمیه اهل سنت غافل نشوید و همکاری و هم فکری علمی داشته باشید.
در ابتدای این دیدار برخی از علمای امامیه جامو و کشمیر نکاتی را پیرامون مسائل حوزه و جوانان شبه قاره ارائه کردند.
Source: