AB-ABD”nin istediği Rusya”dan, ABD-Rusya”nın İstediği AB”ye
Avrupa medyas�nda, ABD”nin kendilerini terk etmesi ve daha ziyade Rusya”ya kazand�ran bir konum almas� i�leniyor. Trump a�a��land�k�a a�a��lan�yor, att��� hemen her ad�m Putin”e hizmetle tavsif ve alay ediliyor. Evet, Trump”�n g�rmek istedi�i Avrupa”n�n, Putin”in g�rmek istedi�i Avrupa”ya benzer oldu�u rahatl�kla s�ylenebilir. Elbette ayn� de�il. Fakat benzer.
�mer Ekrem Ke�eci/ Yazar
Trump geldi geleli ald��� kararlarla Avrupa medyas�nda, ABD”nin kendilerini terk etmesi ve daha ziyade Rusya”ya kazand�ran bir konum almas� i�leniyor. Bu y�zden Trump a�a��land�k�a a�a��lan�yor, att��� hemen her ad�m Putin”e hizmetle tavsif ve alay ediliyor. Rusya”ya ekonomik yapt�r�m tehdidi dillendirdi�inde bile, Times Radio”ya kat�lan eski ulusal g�venlik dan��man� John Bolton, bunun “bo� tehdit” oldu�unu ve hi�bir etki olu�turmayaca��n� savundu. As�l derdininse 2009″da Obama Nobel Bar�� �d�l� ald��� i�in, “ben de almal�y�m” tak�nt�s�yla bu �d�l oldu�unu iddia etti.
Son ate�kes g�r��meleri �zerine National Review”dan Jim Geraghty de �unu yazd�: “Rusya”ya kar�� politikam�z t�m havu�lar ve s�f�r sopa; Ukrayna”ya kar�� politikam�zsa t�m sopalar ve s�f�r havu�.” Ona g�re yap�lan teklifse bir ate�kes de�il, Putin”e “tam teslimiyet.”
Trump”la Putin”de ideolojik yak�nl�k
Esasen Trump”�n bir kabine toplant�s�nda “AB, ABD”yi kaz�klamak i�in kuruldu” demesi ve en b�y�k d��man� hep i�erideki d��man olarak tan�mlay�p ideolojik zeminde a��klamas� onun s�z konusu Avrupa olunca durdu�u yeri �nemli �l��de a��kl�yor. Onun i�in hem Avrupa ile ABD aras�ndaki ili�kinin y�r�d��� sistem hem de Avrupa”daki mevcut h�k�metlerin tamam�na yak�n�, Rusya”dan daha ciddi bir problem. Kendi halk�n� ifsat etti�ini d���nd��� anlay��lar�n temsilcileri veya mensuplar� olmalar� hasebiyle onlar�n g��l� kalmas� ve s�zlerinin ge�mesinin Amerika”y� i�eriden ��r�ten, de�erlerini yozla�t�ran ve menfaatine m�nafibir hatt-� hareketi daha do�ru telakki eden insanlar�n �lkeye y�n vermelerine yol a�ma tehdidi te�kil ettiklerine inan�yor. Ukrayna sava��n�n ba��ndan beri en ba�ta Biden y�netimini su�lamas� da bu anlay��tan m�tevellit. Dolay�s�yla Biden ve politikas�yla beraber olan Avrupal�lar� da Ruslardan ziyade sorumlu tuttu�u a�ik�r.
Haliyle ���nc� cihan harbinin e�i�ine getirmekle su�lad��� zihniyete mensup g�rd��� Avrupa”daki y�netimler yerine daha muhafazak�r idareler istiyor. Geldi�inden beri �zellikle Elon Musk”�n bu ba�lamda �ngiltere”den ba�lay�p Almanya ve hatta Romanya”ya kadar uzanan gayreti mevcut. T�m de�i�im istedi�i �lkelerde, destekledikleri siyaset�iler, ayn� zamanda Ukrayna meselesinde Avrupa”n�n tutumunu ele�tiren ve Trump”a daha yak�n duran kimseler. Binaenaleyh Putin”in durdu�u yere de daha yak�n kimseler. Dolay�s�yla Trump”�n g�rmek istedi�i Avrupa”n�n, Putin”in g�rmek istedi�i Avrupa”ya benzer oldu�u rahatl�kla s�ylenebilir. Elbette ayn� de�il. Fakat benzer.
20 Mart”ta New York Times”ta ��kan bir analizde, Ruslar�n Trump”�n ger�ekten Rusya”ya bask� yapmayaca��n� ve Avrupa”ya yeniden g�venmeyece�ini d���nd�kleri nakledildi. Bu d���nce sadece Trump”�n �imdiye kadarki politikas�ndan de�il, ayn� zamanda ve daha da �nemlisi yukar�da h�lasa edilen fikirlerdeki mutabakattan inta� ediyor.
Alexander Dugin: �deolojik yak�nl���n i�leyicisi?
D���ncelerdeki benzerlik meselesini ele al�nca temas etmemiz gereken bir isim mevcut. 19 �ubat”taki Times”ta, “Washington”daki G�r��leri �ekillendiren Rus �deolog” serlevhal� pek enteresan bir yaz� yaz�ld�. Bahsedilen ki�i Alexander Dugin”di. Bir�ok vesileyle T�rkiye”deki haber ve analizlere de konu olan Dugin”in ABD”deki muhafazak�rlara uzanmak i�in y�llard�r �aba g�sterdi�i belirtiliyor. K�resel d�zenin gelece�inden g��men meselesine kadar pek �ok g�r���n�n ABD”li �st d�zey yetkililerin ifadelerine yans�mas� dikkat �ekiyor.
JD Vance M�nih”te Avrupal�lar� tenkit ettikten sonra Dugin Rus devlet medyas�na �u c�mleyi kurmu�tu: “�imdi[ABD”de]her �ey de�i�ti; ideoloji de�i�ti ve (Trump”�n) ideolojisi dikkat �ekici bi�imde bizimkiyle uyumlu.”
Ayr�ca Dugin”in kitaplar� ve makalelerinin de Amerikan sa��nda giderek pop�larite kazand��� belirtiliyor. Yak�nlardaki bir makalesinde, “liberalizm ile Bat�l� politik modernitenin ikiz hastal�klar” oldu�unu ifade etmi� ve Trump”�n “woke” k�lt�r�n�n bo�ucu dokuna�lar� ile sava��n� methetmi�ti. Dahas� o, “Putin Rusya”s�n�n yeni B�y�k Amerika i�in bir rol model” olabilece�inden dem vuruyordu.
Dugin”in Trump�� b�y�k hayranlar�ndan birisi Jack Posobiecolup ABD Savunma Bakan� Pete Hegseth taraf�ndan �ubat ay�nda Avrupa gezisine �zel davet alm��t�. Posobiec, ABD Hazine Bakan� Scott Bessent ile Ukrayna”ya da gitti. Posobiec, Dugin”in 1997 tarihli ve bir d�nem Rus Genelkurmay Akademisi”nde okutuldu�u kaydedilen “Jeopoliti�in Temelleri” adl� eserinin reklam�n� sosyal medyadan takip�ilerine yapmas�yla biliniyor. Kitapta Rusya”n�n, Sovyetlerin ��k��� sonras� n�fuzunu ittifaklar ve ilhaklar yoluyla ikame etmesi ve ABD”deki izolasyonist e�ilimleri Kremlin”in �zel servisleri arac�l���yla desteklemesi �a�r�s� bulunuyor.
Dugin 2018″de Trump”�n ilk ba�kanl��� s�ras�ndaki ba� stratejist ve ideologlar�ndan Steve Bannon”la da g�r��m��t�. Haber edildi�ine g�re Bannon, Dugin”i ultra muhafazak�r de�erler �zerine kurulu bir Rus-Bat� ittihad�na te�vik etmi�ti. Dugin”le ge�en y�l Trump”�n medyadaki en me�hur destek�ilerinden Tucker Carlson da bir araya gelmi�ti.
Almanya”daki se�im d�neminde hem Dugin hem Elon Musk”�n kat”i bi�imde a��r� sa�c� AfD”yi desteklemeleri de calib-i dikkattir. Se�im �ncesi Dugin X”te �unu yazm��t�: “AfD”ye oy verin yoksa Almanya”y� bir kez daha i�gal edece�iz ve onu Rusya ile ABD aras�nda payla�aca��z.”
Uzun y�llard�r Ukrayna”n�n tamamen Rusya”ya ilhak�n� savundu�u, kar�� ��kan Ukraynal�lar�n katledilmesini istedi�i de bir ger�ek. Muhtemelen bu sebeple 2022″de tek k�z� ara� bombalama hadisesiyle ortadan kald�r�lm��t�. Sald�r�y� Ukraynal�lar�n ger�ekle�tirdi�i ��phesi mevcut.
Dugin”in direkt mevcut ABD y�netimini etkiledi�ini y�zde 100 olarak s�yleyemeyiz. Ancak t�m bu bilgilere bakt���m�zda, Putin-Trump ili�kisinde g�z �n�ne almaya de�er birisi olarak kar��m�za ��k�yor.
G�� fakt�r�
��te Avrupa”daki h�k�metlerden ziyade Rus y�netiminde kar��l���n� bulan ideolojik mevzubahis yak�nl���n, bir de Ruslar taraf�ndan etkili bir siyasetle kullan�ld��� belirtiliyor. Carnegie Rusya Avrasya Merkezi Direkt�r� olan Alexander Gabuev, Ruslar�n Trump”� “�ok, �ok, �ok iyi okuduklar�n�” belirtip �unu ifade etti: “Zay�f noktalar nerede biliyorlar, egosuna nas�l hitap edeceklerini biliyorlar. Bana g�re �u an Rus tak�m� kazan�yor.”
�te yandan Financial Times”a Bill Clinton”�n Nato el�isi olan Robert E. Hunter”�n yazd�klar� da ilgin�ti, ki haftal�k The Week dergisi de hususen al�nt�lad�. Hunter”a g�re Trump”�n Putin”le irtibat kurmas� bir hediye falan de�il, Rusya”n�n “ka��n�lmaz �ekilde yeniden b�y�k bir g�� olaca��ndan” kaynakl�d�r. Hunter, kendisi Nato”da �al���rken, Rusya”n�n gelecekteki ka��n�lmaz g�c�n� ink�r etmeyen herkesin de bunu anlad���n� belirtti. Yani Trump”�n hareketlerinin fikr� saikten ziyade mecbur� vaziyetten tevell�t etti�ini savundu�u belirtilebilir. Buna mukabil Rusya”y� �talya”dan bile k���k ve ancak 11. s�rada oldu�u belirtilen ekonomisiyle �ncelikli tehdit falan g�rmedi�ini, hele ki sahada y�llard�r ya�ad��� zorluk ve bir�ok ba�ar�s�zl�ktan dolay� zaten asla g�rmemesi gerekti�ini m�dafaa eden bir�ok etkili ve yetkili Avrupal� da mevcut. Daha 18 Mart”ta Obama y�netiminden Jim Townsend Times Radio yay�n�nda, Putin”in zay�f noktas�n�n ekonomi oldu�unu ve Trump”�n burada kullanabilece�i kartlar bulundu�unu savundu. K�sacas� bu konuda eski ve Demokrat Amerikan ba�kanlar�n�n ekibindeki isimler aras�nda dahi belli derecede bir d���nce karma�as� bulunuyor. Ancak Trump”la Putin”in ideolojik yak�nl��� noktas� �ok da tart��maya a��k de�il.
Times Radio”ya ayn� 18 Mart”ta konu�an tarih�i Mark Galeottide Trump”�n politikas�yla al�kal� enteresan ifadeler kulland�. Galeotti”ye g�re; Trump”�n Xi, Putin ve Erdo�an gibi “g��l� adamlara” ve “otoriter liderlere” hayranl��� var. D�nyay� da neredeyse XIX. y�zy�ldaym�� gibi g�r�yor; yani bir avu� �lke ger�ekten �nem arz ediyor, geri kalanlara ise ne yapmalar� gerekti�i s�ylenecek. Tart���l�r yanlar� mevcutsa da Trump”�n Kanada, Gr�nland, Gazze gibi meselelerdeki tavr� bu yoruma uygun d���yor.
Bask�lar�n Avrupal� �lkeler i�erisinde �e�itli de�i�ikliklere gitmeleri a��s�ndan yans�malar� da oluyor. �zellikle �ngiltere”de Starmer”�n Trump”� memnun edebilmek i�in �lke i�inde att��� ad�mlar bir bakan�n�n istifas�na ve parti i�inde onlarca milletvekilinin itiraz�na kadar yol a�t�. Ancak bunun, Putin”le Trump”�n H�ristiyanl�k vurgulu birbirine benzer muhafazak�r zeminlerinden birine Avrupa”y� tam olarak kayd�rmas� kolay g�r�nm�yor. Belki �srail ter�r devleti hi� bulunmasayd� bu b�y�k �l��de ger�ekle�ebilirdi. Ancak h�lihaz�rda Avrupa”da bu e�ilimler, uzun y�llard�r konu�uldu�u gibi, y�kseli� temay�l� g�sterseler de, yine ge�en uzun y�llardan anla��ld��� �zere, ciddi ekseriyet te�kil edecek bir hitap kitlesi bulam�yorlar ve nice yorumcu y�kseldiklerini zannederken �e�itli yerlerdeki yenilgilerine �ahit olup afall�yorlar.
A��r� bask�c� ve zalim anlay��lar bu partilerde en net yans�malar�n� buldu�u i�in Trump taraf�n�n tam m�n�s�yla �ekillendirme yapmas� pek m�mk�n g�r�nm�yor. �stelik Rusya �zelinde bir�ok Avrupal� �lkenin tarihten g�n�m�ze uzanan yo�un bir husumeti mevcut ve Putin d�neminin de bunu beslemeye devam etti�i a�ik�r. Dolay�s�yla Trump”la Putin”in Avrupa”da ciddi d�n���m ger�ekle�tirmesi hayli zor. Fakat Avrupa”n�n, ABD”yle m��terek bask� yap�p Rusya”da nisb� de�i�im tahayy�l ederken, o nisb� de�i�im ihtimaliyle daha ziyade kendisinin y�zle�meye ba�lad��� bir ger�ek. Bug�nk� y�neticileri en az�ndan biraz ak�ll� ve etkili politikalar tatbik edemezlerse, k�sm� d�n���mle y�zle�meleri de gayet muhtemel.
Source: