Aydınlanma işçisi Attilâ İlhan
Attilâ İlhan ’ın doğum günüydü 15 Haziran. Tam yüz yaşını doldurdu. O gün gazetemizde onun yaşamöyküsünü okudunuz. Ben bugün özetleyerek bıraktığı izlerin peşine düşmeye çalışacağım. Şair, yazar, düşünür, gazeteci, senarist ve eleştirmen Attilâ İlhan sosyalistti… Aydınlanma işçisiydi… Tartışma emekçisiydi… Asla ödün vermediği iki ilke bağımsızlık ve özgürlüktü. Hem toplum hem birey için savunduğu bağımsızlık ve özgürlüğün ana koşulunun tartışma olduğunu savunurdu. “İlericilik bir inanç işi değil, bilinç işidir, yani yöntemdir” diyordu. DİYALEKTİK İNANÇ Diyalektiğe inancı sonsuzdu… Onunla her karşılaştığımda, her konuşmamızda ortaya, “tez-antitez” sözcükleri yayılırdı… Sağa da sola da ama en çok dogmacılığa, bir öğretiye körü körüne bağlanmaya, varsayımlara savaş açmıştı. Önyargıları yıkma çabası sonsuzdu. Her denemesinde bu direnişi sergiledi. Hangi Batı, Hangi Sol, Hangi Atatürk kitapları tanığımdır. “Memleket bir kurtlar sofrasına döndü mü, isyan haktır” diyen direnişçi Attilâ İlhan… “Kimi sevsem, sensin!” diyerek sonsuz aşkı ve hep sevmeyi her daim körükleyen Attilâ İlhan… Politikayı, egemenliği, gücü, edebiyatı, romanı, şiiri, denemeleri, öğretileri tartışmaya açan; son gününe dek sormaktan, sorgulamaktan, geri kalmayan Attilâ İlhan… SEVMEK UMUDU Bilmez değilim, kendisi şairden çok düşünür olarak anılmak isterdi. Ama geleneksel halk şiirinden, divan edebiyatından ve dünya edebiyatından yoğurduğu hamurla yazdığı şiirlerle dün olduğu gibi bugün de aşka âşık eder gençleri. “Böyle bir sevmek görülmemiştir” dediğinde o, genç kızlar, delikanlılar inandılar ki yalnız ve yalnız “Benim” aşkımdan söz ediyor. O nedenle sevgilinin gözleri gözlerimize değince felaketimiz oldu ağladık; sevgiliye mecbur kaldık, içimizi onunla ısıttık, elimizden tutmazsa düşeceğimize inandık, yağmurlarda sürüklendik, sokaklarda Jezabel ile birlikte vurulduk, bulutlarla parçalandık, kullanılmamış gökyüzüne uzandık, gözlerimizden şilepler geçti, günler, haftalar ellerimizde ufalandı, sonbaharlarda intihar etmiş yaprakları topladık… Genç kızlar azıcık okşansalar sanki çocuklaştılar… Delikanlılar, bir şehre geldiklerinde, başka bir şehre giden Pia’nın peşine düştüler… Singapur’dan Marsilya’ya, İstanbul, İzmir ve Ankara’dan geçerek savrulduk… Yaşamadığımız serüvenleri, onun dizeleriyle yaşadık. Sanmayın ki o aşklar, o sevgililer, unutuldular. Zaten, belki de gerçek değildiler, birer umuttular… KENTLERİN SESİ Romanlarında ve şiirlerinde kentlerin sesi, kentlerin nabzı duyulurdu. Semt isimleri, bulvarlar, limanlara inan sokaklar, çağrışımlarla yüklü kadın adları, yankesicisi, Emniyet görevlisi, kent insanın bin bir hali… Tam bir geçit töreni. Birbirinden renkli, çok geniş bir yelpazeye yayılan zengin mi zengin, abartılı imgeler… Ritmi hiç azalmayan, temposu hiç düşmeyen, müthiş bir müzikalite… Polisiye tadında nefes nefese bir gerilim… Bütün bu özellikler bana caz müziğinin tatlarını çağrıştırır. Belki doğaçlama duygusu verdiğinden (oysa hiç de doğaçlama değillerdi), belki okunmaktan çok seslenişe, söylemeye/dinlemeye yatkınlıklarından… Bir ucu “Blues” a ya da “hüzün” e, öteki ucu halk şarkılarına uzanan bir tür caz… Daha nice yıllara Attilâ İlhan diyorum. MERAK GİDERME Sevgili okurlar, geçen pazar, “Eyüp semalarında Nâzım” yazım üzerine, “gazete” demeye dilimin varmadığı bir kâğıda kocaman puntolarla yazmışlar: “Emekçiye maaş yok, Nâzım’a para çok” diye. Yalan ve kötülük dolu yazı şu satırlarla sona eriyor: “CHP’li Eyüpsultan Belediyesi’nin, yandaş Nâzım Hikmet Vakfı’na ne kadar para akıttığı merak konusu oldu.” İnsan herkesi kendi gibi bilirmiş. Meraklarını gidereyim. Ne vakıf ne de katılımcılar Nâzım Hikmet programı için 1 kuruş almıştır. Şu birkaç satır açıklamayı yazmak zorunda kaldığım için okurlarımdan özür dilerim…
Source: Zeynep Oral