Bulvardan, o isim mahkeme kararıyla kaldırılıyor
İllerde ne ilginç olaylar yaşanıyor, bilseniz. Bugün Diyarbakır’a gidelim. Diyarbakır Büyükşehir Belediye Meclisi tarafından, Silvan Yolu’nu Elazığ Yolu’na bağlayan çevre yolu projesi kapsamında yapılan 12 kilometre uzunluğunda ve 50 metre genişliğindeki bulvara Gültan Kışanak’ın Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanlığı döneminde, Meclisin 12 Ağustos 2014 tarih 241 sayılı kararıyla “Şeyh Said Bulvarı” adı verilmişti. Ankara’nın ünlü Belediye Başkanı rahmetli Vedat Dalokay’ın adını taşıyan meydanın adı da aynı kararla Şeyh Sait Meydanı yapılmıştı.
Meclis kararının mülki idare amiri tarafından onaylanmadan yürürlüğe girmesi mümkün değil. Nitekim, valilik de belediye meclisinin bu kararını 2014 yılından bu yana onaylamadı. Ancak, istediği kadar onaylamasın, meydanda, bulvarda bulunan tabelalar yılladır “Şeyh Sait Meydanı- Bulvarı” tabelaları asılı. Üstelik, bu tabelalar belediye başkanlığına kayyum olarak atanan vali tarafından da kaldırılmadı, başka isim verilmedi.
YASAYA GÖRE VERİLEMEZ
Şeyh Said, 1865 Elazığ’ın Palu ilçesi doğumlu. Kürt Nakşibendi tarikatı lideri. 1925 yılında çıkarılan isyanın da ele başıydı. Cumhuriyet’in ilanına ve reformlarına karşı çıkarak şeriat isteğiyle dönemin hükûmetine karşı silahlı isyanda bulundu. 1925 yılında yargılandı ve idam edildi. Belediye meclisi kararında ise “Dağkapı civarında bulunan Selahattin-i Eyyubi çarşısının üst kısmında bulunan meydanın, İstiklal Mahkemesi tarafından 47 arkadaşı ile birlikte idam edilen Şeyh Said ve arkadaşlarının defnedildikleri alandır. Yaşanan bu trajik hadiseye dikkat çekmek için meydanın ismi Şeyh Said olarak tescil edilmesi oy birliğiyle kabul edilmiştir” denildi.
Adres ve Numaralamaya ilişkin Yönetmelikte, “Ad veya numara verilmesinde uyulması gereken esaslar” başlıklı 24. maddesinde “Mahalle, sokak, cadde, bulvar, meydan ve benzeri yerlerin adları Anayasanın temel ilkelerine, yürürlükteki mevzuata, genel ahlaka, ayrımcılığa ve bölücülüğe yol açabilecek nitelikle tespit edilemez” deniliyor.
KAYYUM BAŞKAN DÖNEMİNDE
Belediye Meclisi’nin kararı onaylanmamasına rağmen 11 yıldır Şeyh Said Bulvarı tabelaları asılı. Yargıtay Onursal Üyesi, Devlet Üstün Hizmet Madalyasıyla ödüllendirilmiş olan Ali Suat Ertosun, Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanlığı internet sitesinde yayımlanan haberlerin içeriğinde, “Şeyh Said Bulvarı” adının kullanıldığını, bu haberlerde kayyum sıfatıyla Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanlığı görevini yürüten Diyarbakır Valisinin isminin geçtiğini ve fotoğraflarının yer aldığını gördü.
İçişleri Bakanlığı İller İdaresi Genel Müdürlüğü, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğü, Diyarbakır Valiliği, Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığına “Şeyh Said isminin Diyarbakır’da bir bulvara verilip verilmediğini” sordu. Dilekçelerinin bazılarına cevap verilmedi, bazılarına da açık ve net cevaplar yerine oyalayıcı cevaplarla geçiştirildi. Ertosun, Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanlığı’na, “Diyarbakır’da bir bulvara verilen ‘Şeyh Said’ isminin Meclis kararı ile değiştirilmesi” için verdiği dilekçesine cevap verilmemesi üzerine, yasal sürede dava açtı.
O İSİM KULLANILIYOR
Davaya bakan Diyarbakır 1. İdare Mahkemesi, ilgili idarelere yazdığı müzekkerelere verilen cevaplardan, Diyarbakır Belediye Meclisi kararı üzerine, hem “Adres Kayıt Sistemi” hem “Mekansal Kayıt Sistemi’ne Şeyh Said Bulvarı adının kaydedildiğini ve söz konusu bulvar adının hâlen aktif” olduğunu belirledi.
Karar verirken, Danıştay’ın “Olayda işlemi tesis eden yerinden yönetim kuruluşu olan belediyenin, merkezi idare tarafından temsil edilen devlet tüzel kişiliğinden ayrı bir tüzel kişiliğe ve bağımsız bir iradeye sahip bulunduğu, bu nedenle tesis ettiği işlemin doğmuş ve tamamlanmış bir işlem” olduğuna ilişkin yerleşmiş içtihadını göz önünde tuttu.
İDARE MAHKEMESİ KARARI
Diyarbakır 1. İdare Mahkemesi, Şeyh Said Meydanı ve Bulvarıyla ilgili şu kararı verdi:
“Ortak alanlara ad verme konusunda yetki belediye meclislerindedir. Belediye meclislerince ortak alanların adları belirlenirken, kamuoyunda ortak kabul görebilecek, haklı ve yoğun rahatsızlıklara sebebiyet vermeyecek, ayrımcılığa yol açmayacak, ayrıca zaman içerisinde değiştirilmesine ihtiyaç duyulmayacak biçimde kalıcı ve daima kabul gören adların seçilmesi gerekmektedir.
Dava konusu olayda, söz konusu bulvara verilen ‘Şeyh Said’ isimli kişinin, yukarıda ifade edildiği üzere kutsal din duygularını araç olarak kullanmak suretiyle halkın bir kısmını devlete karşı silahlı isyana teşvik ve tahrik ettiğini, söz konusu isyana bizzat önderlik ederek gerek yurdu korumaya çalışan devlet görevlilerinin, gerekse galeyana getirilen ve birtakım duyguları istismar edilen insanların kanının dökülmesine sebebiyet verdi, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütün olan Türkiye Cumhuriyeti Devletine karşı giriştiği bu eylemi nedeniyle de idamına karar verildi ve karar infaz edildi.
HEMEN UYGULANMALI
Söz konusu bulvara verilen ‘Şeyh Said’ isimli kişinin kamuoyunda ortak kabul görebilecek bir kimse olmadığından, bu kişinin adının bir bulvara verilmesi haklı ve yoğun rahatsızlıklara sebebiyet verecektir. Dolayısıyla toplumda çatışmaya ve ayrımcılığa yol açacaktır.”
İstinaf yolu açık olan bu kararla, yıllardır süren ve yetkili makamlarca görmezlikten gelinen bir sorun mahkeme kararıyla çözümlenebilecek mi? Ertosun, “Hemen uygulanmalı” diyor. Bekleyelim, görelim.
Source: Saygı Öztürk