پرسشگری و نقد به‌معنای دشمنی و حمله نیست
خبرگزاری مهر _ گروه فرهنگ و ادب: سید محمدحسین حسینی دانش‌آموخته عمران و زبان و ادبیات فارسی است و به‌عنوان منتقد و مدرس داستان‌نویسی فعالیت می‌کند. او تاسیس مؤسسه راوی قلم زرین و انتشارات نشراوی را نیز در کارنامه دارد.
در فرصتی کوتاه با حسینی به گپ و گفت پرداختیم که بهانه گفتگو نقد و ادبیات بود.
مشروح این‌گفتگو در ادامه می‌آید؛
* آقای حسینی می‌گویند نقد مانند یک هدیه است؛ یک موهبت. پس چرا ما از انتقاد ناراحت می‌شویم؟
اصولاً ما جنبه نقد نداریم و به جرأت می‌شود گفت برای ما عبارت نقد شدن چندان فرهنگ‌سازی نشده است؛ این موجب می‌شود ناخودآگاه نقد را اعتراض بپنداریم و با آن مقابله کنیم. متأسفانه در جامعه ادبی نیز، فرهنگ نقد وجود ندارد. حتی در فضای بحث منتقدانه، هرگونه اعتراضی به معنای نه گفتن تلقی می‌شود و به بخش علمی و سازنده نقد توجهی نمی‌شود. گاهی در حیطه نقد ادبی، نقد را به عنوان حمله محسوب می‌کنیم. به عنوان مثال، اگر به یک شرکت خصوصی زنگ بزنید و فقط سوال بپرسید: چه اتفاقی افتاد که فلان کار سروقت تعیین شده، انجام نشد؟ طرف مقابل بلافاصله شروع به دفاع می‌کند. اصلاً مگر کسی به او حمله کرده که دارد دفاع می‌کند؟ پرسشگری و نقد دشمنی نیست، حمله نیست.
* خب چه می‌شود که نقد را حمله تصور می‌کنیم؟
به نظر می‌رسد در فضای نقد ادبی، این موضوع، ریشه روان‌شناختی دارد و به تربیت فردی بازمی‌گردد. از دوره طفولیت، هنگام بازخواست از کودکان، می‌گوییم: چرا این کار را کردی؟ همواره شروع دیالوگ ما با او این «چرا» است: چرا دیوار را خط خطی کردی؟ چرا جواب نمی‌دهی؟ عموماً لحن این سوال طوری‌ست که بچه گمان می‌کند باید برای این چرایی جوابی داشته باشد و چون قطعاً جواب خاصی ندارد، شروع به دفاع از خود می‌کند تا از مخمصه نجات یابد. گویا همین اتفاق در مورد نویسندگان ما نیز می‌افتد. در فضای ادبی، جلسات نقد، گاهی افراد از نقد اثرشان ناراحت می‌شوند که انگار بازخواست شده‌اند و جلسه، صورت پژوهشی و علمی ندارد! در صورتی که مخاطب یا منتقد فقط پرسیده چطور شد که این ایده به ذهنت رسید؟ حتی گاهی برخی افراد از اینکه کتابشان را نقد کنیم، فرار می‌کنند یا بدتر از آن، دوستانشان را تشویق می‌کنند صرفاً تعریف و تمجید کنند.
* نقد که نمی‌شود فقط گل و بلبل باشد. به نظرتان نمی‌شود گاهی حتی تبدیل به یک چالش شود؟
نقد، اگر علمی باشد و نه سلیقه‌ای، اتفاقات بسیار خوبی در پی دارد. بله، نقد مانند یک هدیه است. حالا ممکن است هدیه‌ای را که به من داده‌اند دوست نداشته باشم، اما ارزش کار طرف را زیر سوال نمی‌برم. کسی برای شما هدیه آورده و ممکن است هدیه‌اش را نپسندید؛ عطری هدیه داده که رایحه‌اش را دوست ندارید، اما ارزش کار او را زیر سوال نمی‌برید. بنابراین اگر نگاه ما به نقد مشابه هدیه باشد، اتفاقاً باید استقبال هم داشته باشیم و به لایه‌های مفید و اثربخشی آن توجه کنیم. پس نقدی که به اثر و صاحب اثر را به چالش بکشاند، ارزشمندتر نیز می‌شود.
* برای اینکه فضای نقد ما به سمت نقد علمی رود، لازم است منتقد چه دانشی داشته باشد؟ یا حتی خود نویسنده به چه دانش اولیه‌ای نیاز دارد؟
نویسندگی قطعاً نیازمند دانش است. خلاف تصور برخی که فکر می‌کنند نویسندگی ذوقی و استعدادی‌ست، اما باید بدانیم در واقع به شدت نیازمند دانش است و نگاه ما به نویسندگی علمی است. در دنیای علم و دانش، ما صرفاً به حفظیات گذشته نمی‌پردازیم، اتفاقاً به طور منظم در جست‌وجوی اشتباهات و خطاهای خویشیم. در نتیجه به نظریات بهتر می‌رسیم.
در باب اثر هنری، باید بگوییم لزوماً بحث رسالت اخلاقی وجود ندارد؛ اما اگر نویسنده بخواهد اثری تأثیرگذار خلق کند، باید دانشی داشته باشد تا بتواند مخاطبش را تحت تأثیر قرار دهد. نویسنده لازم است بتواند باورپذیری را در مخاطب ایجاد کند. برای مثال، اگر در داستان‌هایی خود، شخصیت‌هایی خلق کنم که بر اساس شناخت آرکی‌تایپ‌ها و تیپ‌های شخصیتی یونگ شکل گرفته است، به یقین بیشتر شبیه افراد حقیقی جامعه می‌شوند؛ پس طبیعی‌ست که مخاطب با آنها همذات‌پنداری بیشتری دارد. این همذات‌پنداری از دانش روان‌شناسی و جامعه‌شناسی نویسنده نشأت می‌گیرد و اتفاقی رخ نداده است. حتی اگر داستان فانتزی یا سورئال باشد، با کمک همین دانش باید باورپذیرش کنیم. برای مثال، در داستان‌های هری پاتر، شخصیت‌ها و جهان داستان باورپذیر هستند و بر اساس منطق داستان، نویسنده از اِلمان‌های اجتماعی و روان‌شناسی و… استفاده کرده است.
حالا اگر نویسنده علاوه بر روان‌شناسی و جامعه‌شناسی، اطلاعاتی نسبت به فلسفه داشته باشد و آن‌را در اثرش منعکس کند، منتقد نیز باید نگاهی علمی و دقیق‌تر به اثر داشته باشد تا بتواند آن را به خوبی تحلیل و بررسی کند.
* به قول یکی از دوستان نقاش، ادبیات و هنر مانند مرواریدهایی در یک گردن‌بند هستند. هر کدام از این مرواریدها نمایانگر یک علم هستند؛ تاریخ، روان‌شناسی، جامعه‌شناسی، سینما، شعر و نویسندگی. همه این‌ها به هم مرتبط هستند و بر هم تأثیر می‌گذارند. برای داشتن توانایی نقد، باید از هر کدام از این علوم بهره‌ای داشته باشیم.
به نظرم منتقد حتی باید دانشی کامل‌تر، نسبت به نویسنده داشته باشد تا بتواند اثر ادبی یا هنری را در کفه ترازو قرار دهد و آن را به شایستگی بسنجد. او باید بتواند وجوه مختلف اثر را ببیند و بر اساس پایه‌های علمی نقد کند. منتقد باید بتواند ایرادات اثر را با منطق بیان کند و حتی راهکار و پیشنهاد ارائه دهد. برای مثال، اگر شخصیتی در داستان، دارای تناقض است، منتقد باید بتواند این پارادوکس را با استدلال توضیح دهد و به عنوان مخاطب شکل صحیح و باور پذیری برای آن متصور شود. منتقد باید شبیه یک داستان‌نویس متبحر (ولو آن‌که تجربه نوشتن نداشته و فقط عالم بر علم نقد بوده) بر عناصر داستان و مختصات داستان‌نویسی نیز تسلط داشته باشد که متوجه جزئیات علمی و چارچوب اثر و استفاده صحیح از عناصر نوشتاری باشد و بداند که در خدمت داستان بوده است یا خیر.
*به نظر می‌رسد برای اینکه کسی منتقد خوبی باشد، باید جهان‌بینی منسجم و ذهن متمرکزی داشته باشد. او باید از دانش‌های مختلف بهره برده باشد و بتواند در مقابل هر اثری، وجوه مختلف آن را ببیند. این موضوع نه تنها برای نویسنده، بلکه برای ناشر نیز مهم است.
ناشر باید بیش از نویسنده از نقد استقبال کند، زیرا نقد می‌تواند به تبلیغ اثر کمک کند و نشان از ارزشمندی اثر دارد که به آن توجه شده است. مخاطب با خواندن نقد، ممکن است به اثر علاقه‌مند شود و آن را تهیه کند. نقد علمی و منصفانه می‌تواند به رشد ادبیات و هنر کمک کند.
امیدوارم فضای نقد در ایران روز به روز بهتر شود و نویسندگان و منتقدان با تعامل بیشتر و بهتر موجب خلق آثار ارزشمندتری شوند. این‌گونه می‌توانیم به شکوفایی ادبیات روایی خودمان امیدوارتر باشیم و چشم انتظار جهانی شدن آثار ادبی‌مان بمانیم.
Source: طاهره تهرانی
جشنواره «شعر انتظار» برگزیدگان خود را شناخت
به گزارش خبرنگار مهر، اختتامیه چهارمین جشنواره سراسری «شعر انتظار»، دیروز یکشنبه ۲۸ بهمن در دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک برگزار شد.
این برنامه با حضور مسئولین دانشگاه، جمعی از مدیران فرهنگی شهر اراک و شاعران برگزیده در تالار فردوسی دانشگاه آزاد اسلامی اراک برگزار شد. عباس احمدی شاعر و دبیر علمی جشنواره درباره آثار ارسالی به این جشنواره گفت: بیش از ۹۵۰ قطعه شعر در قالب‌های غزل، سپید، نیمایی، رباعی و مثنوی از ۴۳۵ شاعر به دبیرخانه جشنواره رسید که این آثار در دو بخش عمومی و دانشگاهی داوری شدند.
در ادامه این مراسم تعدادی از شاعران برگزیده شعرخوانی و از آنها تقدیر شد. محمد زارعی، سیدابوالفضل مبارز، سیدمحمدجواد میرصفی، سیدعلی میرعلی اکبرکرهرودی، مجتبی خرسندی و حسن باقری در بخش عمومی جشنواره شعر انتظار و میثم داودی، زهره انجم شعاع، ساغر سلمانی‌نژاد، عاطفه خرمی، رضا اسمخانی و مهدی زارعی در بخش دانشگاهی این جشنواره برگزیده شدند.
در پایان این مراسم از کتاب منتخب اشعار جشنواره شعر انتظار با عنوان «سوره نرگس» رونمایی شد. این کتاب توسط حوزه هنری استان مرکزی به چاپ رسیده است.
Source: جواد شیخ الاسلامی
کنسرت ویژه بانوان در خرم‌آباد اجرا شد
به گزارش خبرگزاری مهر، هم‌زمان با پنجمین شب از چهلمین جشنواره موسیقی فجر استان لرستان کنسرت ویژه بانوان در خرم‌آباد با اجرای گروه «سیندخت» شامگاه یکشنبه در دو نوبت به میزبانی تالار شهید آوینی این اداره کل با استقبال پرشور بانوان به روی صحنه رفت.
در این کنسرت که به اجرای قطعات موسیقی لری اختصاص داشت صبا بیرانوند به‌عنوان خواننده، ثنا پیامنی نوازنده سنتور، دینا مرادی، نوازنده تار نوش‌آفرین کشوری، نوازنده کمانچه، پرنیان ساکی نوازنده تمبک و سحر طولابی به‌عنوان نوازنده دف هنرنمایی کردند.
سرپرستی این گروه را نوش‌آفرین کشوری عهده‌دار است.
Source:
Nepal FM calls for deepening Tehran, Kathmandu cultural ties
Iranian Foreign Minister Abbas Araghchi met and held talks with Minister of Foreign Affairs of Nepal Dr. Arzu Rana Deuba in Muscat, the capital of Oman.
In this meeting, the Iranian Foreign Minister referred to the history of good relations between the two countries and emphasized the readiness of Iran to strengthen and expand relations between Iran and Nepal, especially in the fields of economy, trade, and energy.
Mutual visits of officials of the two countries and holding of economic meetings are means of getting to know each other”s capacities and exploiting them for the development of relations, Araghchi also said.
He also invited her Nepali counterpart to visit Tehran.
The Foreign Minister of Nepal also referred to the 60th anniversary of the establishment of relations between the two countries, saying, “It is a good opportunity to hold some events, exhibitions and commercial, cultural, tourism and food festivals with the aim of deepening the relations between Tehran and Kathmandu.”
Nepal also appreciated Iran”s humanitarian efforts to evacuate the Nepali citizens from Gaza and demanded the continuation of these efforts.
Source: Marzieh Rahmani
تجربه یک سفر درونی با «آواز باد»
سودابه بیضایی کارگردان فیلم مستند «آواز باد» در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به روند ساخت این مستند گفت: فیلم «آواز باد» درباره ارتباط یک دختر شهری به نام پگاه با استاد طاهر یار ویسی از مقام نوازان مطرح استان کرمانشاه و شهر گهواره است.
وی ادامه داد: پگاه در طول فیلم با موسیقی که استاد طاهر یار ویسی خلق می‌کند نوعی ارتباط انسانی و احساسی برقرار می‌کند که او را به کشف جنبه‌ها و بخش‌های دیگری از انسان راهنمایی می‌کند. احساسی که این روزها در دنیای مدرن و زندگی مدرن گم شده است.
این کارگردان با اشاره به اینکه ساخت این فیلم برای او شبیه یک سفر درونی بوده است، گفت: من در این فیلم در کنار استاد طاهر و پگاه دو سال زیست کردم در منطقه‌ای که تنبورنوازی یکی از ویژگی‌های آن است و در این منطقه صدای سازی را می‌شنوید که در جای دیگری شنیده نمی‌شود.
بیضایی با اشاره به اینکه ساخت این مستند دوسال طول کشیده است، بیان کرد: من در طول ساخت این فیلم در کنار این آدم‌ها زندگی کردم و احساس خیلی خوبی گرفتم و با قلبم با آنها ارتباط برقرار کردم. این فیلم را با قلبم ساختم و امیدوارم که مخاطبان نیز با قلبشان به تماشای این فیلم بنشینند.
این بازیگر سینما با اشاره تفاوت بازیگری در سینما و مستندسازی گفت: بازیگری و مستندسازی دو گونه حضور متفاوت در سینما هستند اما معتقدم که مستندسازی صبر بیشتری می‌خواهد و البته لذت بیشتری نیز دارد.
وی در پایان با اشاره به اکران فیلم «آواز باد» در گروه سینمایی «هنروتجربه» تصریح کرد: محل درست اکران و تماشای چنین فیلم‌هایی سینمای «هنروتجربه» است و قطعا اگر گروه سینمایی «هنر و تجربه» نباشد هیچ فرصت دیگری برای اکران این نوع فیلم‌ها فراهم نمی‌شد.
فیلم مستند «آواز باد» به کارگردانی سودابه بیضایی این روزها در گروه سینمایی «هنروتجربه» در حال اکران است.
عوامل این فیلم عبارتند از پژوهشگر و کارگردان: سودابه بیضایی، تهیه کننده: سودابه بیضایی، امیر سیدزاده، تدوین: بهمن کیارستمی، پویا پارسامقام، ضبط صدا و تصویر: سودابه بیضایی، مدیر تولید: سهیلا کوشکی، دستیار کارگردان: فرزانه بیضایی، طراحی و ترکیب صدا: حسین قورچیان، اصلاح رنگ و نور: مهشید افضلی، طراحی گرافیک و پوستر: اشکان فروتن، ترجمه: صنم کلانتری، زیرنویس: جواد ابراهیمی‌نژاد.
Source: ندا زنگینه
آموزش شگردهای عکاسی آسمان شب با موبایل
به گزارش خبرنگار مهر، دوربین گوشی‌های هوشمند روزبه‌روز با کیفیت‌تر می‌شود؛ آنقدر که خیلی‌ها می‌گویند دوربین‌های عکاسی دیجیتال را جز در موارد خاص می‌توان کنار گذشت و دوربین گوشی‌های هوشمند از پس عکاسی‌های مختلف بر می‌آید. تا همین چند سال پیش عکاسی نجومی تنها حوزه‌ای بود که فعالیت در آن حتما به دوربین عکاسی دیجیتال نیاز داشت.
اما حالا دوربین گوشی‌های هوشمند قابلیت‌های بسیار جذاب و نزدیکی به دوربین عکاسی برای عکاسی از آسمان شب ارائه می‌کند. البته به شرطی که بدانید چطور باید از قابلیت‌های عکاسی حرفه‌ای با این دوربین‌ها و اپلیکیشن‌های مخصوص این کار به درستی استفاده کنید.
«شگردهای عکاسی آسمان شب با موبایل» موضوع دومین نشست مینایی بهمن ۱۴۰۳ در آسمان نمای گنبد مینا است. در این نشست علاقه‌مندان به عکاسی نجومی، اصول عکاسی از آسمان شب با موبایل را به صورت تئوری و عملی می‌آموزند.
این رویداد از ساعت ۱۸ تا ۲۰ سه شنبه ۳۰ بهمن با تدریس مهندس امین جمشیدی، دبیر سرویس عکس مجله نجوم برگزار می‌شود.
گفتنی است شرکت در سلسله رویدادهای «نشست‌های مینایی» برای همه علاقه‌مندان به نجوم آزاد و رایگان است.
در پایان این نشست در صورت مساعد بودن شرایط جوی، شرکت‌کنندگان در فضای باز محوطه بیرونی آسمان‌نما، آموخته‌های خود را به شکل عملی تمرین می‌کنند. از این رو لازم است شرکت کنندگان با گوشی هوشمند و سه پایه کوچکی که بتوانند هنگام عکاسی از آسمان شب گوشی را روی آن نصب کنند، در نشست حاضر شوند.
Source: مهتاب چابوک
هنر در امیدآفرینی جامعه نقش موثری دارد
به گزارش خبرنگار مهر، رضا مقاتلی ظهر دوشنبه از نمایشگاه نقاشی نیلوفرانه در نگارخانه فرهنگسرای شهید شهریاری خورموج بازدید کرد و بر اهمیت هنر در ایجاد امید و نشاط تأکید کرد.
فرماندار دشتی اظهار کرد: یکی از فواید مهم هنر، امیدبخشی و نشاط‌آفرینی است و هنر به انسان می‌آموزد که چگونه زندگی را دوست داشته باشد.
وی با اشاره به تأثیر هنر در زندگی فردی و اجتماعی افزود: هنر از قدیمی‌ترین و مؤثرترین پدیده‌های زندگی بشری است و هیچ وسیله یا روشی از زندگی نیست که هنر در آن نفوذ نکرده باشد.
فرماندار دشتی همچنین به اهمیت هنر نقاشی اشاره کرد و گفت: نقاشی از هنرهای تأثیرگذار است که می‌تواند مهارت‌های مختلف را تقویت کند و بر حافظه اثر مثبتی بگذارد.
مقاتلی بر حمایت از استعدادهای هنری منطقه تأکید کرد و نمایشگاه نقاشی نیلوفرانه را نمونه‌ای از ظرفیت‌های ارزشمند هنرمندان دشتی دانست که نیازمند توجه و حمایت هستند.
Source: