Engelli çocuk annesine erken emeklilik
2008 yılında yürürlüğe giren 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, emeklilik şartlarında önemli değişiklikler yaptı, emekli aylığında düşüşe yol açtı. Kanunun sosyal güvenlik sisteminde gerçekleştirdiği olumlu değişiklikler de oldu. Bunlardan biri de çalışmaya devam ederken engelli çocuğuna bakmak zorunda kalan annelerin erken emekliliği ile ilgili düzenleme. SORULARINIZ İÇİN: akivanc@haberturk.com Kanuna göre, başkasının bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuğu bulunan işçi, memur, esnaf statüsündeki anneler erken emekli olabiliyor. Hatta isteğe bağlı sigorta yaptıran engelli çocuk anneleri de bu haktan yararlanabilir. Ağır engelli çocuk annelerinin prim günleri dörtte bir oranında artırılır. Dört gün çalışırlarsa beş gün çalışmış kabul edilirler. Artırılan süreler emekli aylıklarının hesabında çalışmış gibi sayılarak daha yüksek aylık almaları sağlanır. Daha da önemlisi, ilave edilen prim günü kadar emeklilik yaş haddinden indirim yapılır. ENGELLİ ÇOCUK SGK’YA BİLDİRİLMELİDİR Engelli çocuk anneleri erken emeklilik hakkından yararlanabilmek için bakıma muhtaç ağır engelli çocuğunu Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) bildirmelidir. İşçi (4/a) ve esnaf (4/b) statüsünde çalışmakta olanlar ile isteğe bağlı sigorta primi ödeyen kadınlar çocuklarının ağır engelli olduğunun tespit edilmesi için bağlı bulundukları sosyal güvenlik il müdürlüklerine veya merkez müdürlüklerine başvurmalıdır. Kamu görevlileri (4/c) ise başvuruyu çalıştıkları kamu kurumlarına yapmalıdır. Çocuklar sağlık raporu düzenleme yetkisine sahip kamu hastanelerine sevk edilir. Hastanelerce düzenlenen raporun SGK Bölge Sağlık Kurulu’nca onaylanmasıyla tescil işlemi gerçekleşir. 2008 YILINDAN SONRAKİ PRİM GÜNLERİNE İLAVE EDİLİR Engelli çocuk annelerinin prim günlerine 4’te 1 oranında ilave edilir. İlave edilen bu süreler emeklilik yaşından indirilir. Örneğin 3600 (10 yıl) prim günü varsa 900 gün (2,5 yıl) ilave edilir. Emeklilik yaşı normalde 58 ise 55 yıl 6 aya çekilir. İlave prim günü hesabı 1 Ekim 2008 tarihinden sonraki prim günleri üzerinden yapılır. Daha önceki çalışmalar dikkate alınmaz. Kamu çalışanları için ise milat 15 Ekim 2008’dir. Bu tarihlerden sonra geçen prim günleri dikkate alınır. Söz konusu prim günlerinin dikkate alınabilmesi için o sürelerde bakıma muhtaç engelli çocuğun yaşıyor olması, ilgili dönemlerde çocuğun evlenmemiş olması, boşanmış ise çocuğun velayetinin annede bulunması gerekir. Çocuğun ölümü, boşanma durumunda velayetin anneden alınması, çocuğun evlenmesi ya da engelli çocuğun 2828 Sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kanunu kapsamında bakım ve rehabilitasyon hizmetlerinden yararlanmaya başlaması halinde prim günlerine ilave hakkı sona erer. O tarihe kadar kazanılmış ilave süreler emeklilikte dikkate alınır. EVLATLIK ÇOCUK ANNELERİ DE ERKEN EMEKLİ OLUR Kendisi veya eşiyle birlikte evlat edindiği ağır engelli çocuğu bulunan anneler de erken emeklilik hakkından yararlanır. Bunların erken emeklilik hakkı hesaplanırken, evlat edinme tarihleri dikkate alınır. Ağır engelli çocuğu bulunan anne aynı zamanda fiili hizmet süresi zammına (yıpranmaya) tabi bir işte çalışıyorsa, örneğin asker veya polis ise hem engelli çocuğundan dolayı erken emeklilik, hem de mesleğinden dolayı sağlanan yıpranma hakkından yararlanır. BİRDEN FAZLA ENGELLİ ÇOCUK ANNELERİ Birden fazla ağır engelli çocuğu bulunan anneler, her iki çocuk için de rapor almak zorundadır. Ancak yalnızca bir çocuk için erken emeklilik hakkından faydalanırlar. Çocuklardan biri yaşamını yitirirse hakkı diğer çocuk üzerinden devam eder. AĞIR ENGELLİ RAPORUNUN KOŞULLARI NEDİR? Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli olunduğuna dair rapor şu kişilere verilir: – İki kol ve iki bacak felci – Belden aşağısının tutmaması – Sadece kolların ya da bacakların hareket ettirilememesi – Vücudun tek tarafının hareket ettirilememesi – Merkezi sinir sisteminin sfinkter bozuklukları ile birlikte olan diğer hastalık ve arızalar – Süreli veya sürekli ruh sağlığı ve hastalıkları kliniğinde kalmayı gerektiren ve tedavi edilemeyen psikotik hastalıklar – İki gözde yüzde yüz (tam) görme kaybı – İki elin kaybı – Bir kolun omuzdan ve bir bacağın kalçadan kaybı – Her iki bacağın alttan en az 1/3’ünün kaybı – Tedavisi olanaksız bir hastalıktan ileri gelen ağır beslenme bozuklukları ve kaşeksiler (Aşırı kilo kaybı) – Bu hastalık ve arızalar dışında kaldığı halde tedavi edilemeyen, başka birinin sürekli bakımına muhtaç olan ağır hastalık ve arızalar. *Haberin görseli Shutterstock tarafından servis edilmiştir. *Görsel temsili
Source: Habertürk
Emekliye üç maaş hakkı
Birçok kişi, çalışan emeklilerin maaşlarının kesileceğini düşünüyor. Ancak bu iddialar gerçeği yansıtmıyor. Sabah Gazetesi”nden Faruk Erdem”in haberine göre, emeklilerin maaşlarını kaybetme durumlarıyla ilgili herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır. Yani, çalışan emeklilerin maaşları kesilmeyecek.
KADINLAR VE DUL MAAŞI ALANLAR İÇİN 3 MAAŞ HAKKI
Çalışan emekliler için, kadınlar ve eşinden maaş alanlar açısından da önemli bir detay var. Bu kişilerin üç maaş alma hakkı mevcut.Yani emekli maaşlarının yanı sıra, eşinden ölüm maaşı (dul maaşı) ve çalışma ücretleri de alınabiliyor. Bu durum, birçok emeklinin gelirini önemli ölçüde artırıyor.
EMEKLİ ÇALIŞANLAR ÇALIŞABİLİR Mİ?
Yasalara göre, emeklilerin çalışmasının önünde herhangi bir engel bulunmamaktadır. Emekliler, ister hizmet akdine bağlı olarak çalışabilir, ister kendi nam ve hesaplarına, isterlerse de kamu sektöründe görev alabilirler.
ÇALIŞAN EMEKLİLERİN PRİM DURUMU
Emekli olduktan sonra bir işyerinde çalışan emeklilere, Sosyal Destek Primi (SGDP) ödenir. Bu prim, hizmet akdiyle çalışanlarda işveren tarafından ödenir. Ayrıca, bu prim emekli maaşlarından kesilemez. Bağ-Kur kapsamında kendi işini yürüten emekliler ise SGDP ödemezler.
EMEKLİ AYLIKLARI KESİLECEK Mİ?
Şu anda çalışan emeklilerin maaşlarının kesilmesi söz konusu değildir. Çalışan emekliler, emekli maaşlarını ve çalışma ücretlerini aynı anda almaya devam edebilecekler. Ancak, emekli olduktan sonra memuriyet görevine başlayanların maaşları kesilir. Memuriyet bitince ise maaşları yeniden düzenlenerek bağlanır.
KİMLER İÇİN GEÇERLİ?
2008 yılı sonrasında sigortalı olanlar, ileride emekli olduklarında çalışmaya devam ederlerse maaşlarının kesilmesi durumu ile karşı karşıya kalabilirler. 2008 Ekim ayından sonra sigortalı olmuş ve ileride çalışmaya devam edenler için geçerli olan bu durum, şu an için uygulanabilir durumda değildir.
YENİ EMEKLİLİK ŞARTLARI NE ZAMAN UYGULANACAK?
2008 Ekim ayından sonra emeklilik için 7.200 gün, yani 20 yıl prim ödemesi gerekmektedir. Ayrıca yaş şartları da erkekler için 61, kadınlar için ise 58 olarak belirlenmiştir. Bu şartlar doğrultusunda sigortalı olanların prim ödeme süreleri, 2028 yılında tamamlanmış olacak. Ancak şu an için bu şartlarda emekli olmuş kişi bulunmamaktadır.
3 MAAŞ HAKKI NASIL ALINIYOR?
Eşi vefat eden kişiler, erkek veya kadın fark etmeksizin ölüm maaşı (dul maaşı) alabiliyor. Bu maaş, kişinin çalışması ya da emekli olması durumunda kesilmez, ancak oranları yüzde 75″ten yüzde 50″ye düşer.
Eşinden ölüm maaşı alan bir emekli, hem dul maaşı, hem de kendi emekli maaşını aynı anda alabilir. Ayrıca, işyerinde çalıştığı takdirde hem ölüm maaşı hem de çalışma ücretini alması mümkündür.
ÇİFT AYLIK ALMA DURUMU
Ölen kocasının maaşını alan bir kadın, emekli maaşını da alabiliyor. Yani, çift maaş alabilir. Ayrıca, dul kadın hem kocasından aldığı maaşla hem de çalıştığı yerden aldığı maaşla geçimini sağlayabilir. Çalışmaya devam ederse, emeklilik şartları oluşursa emekli de olabilir.
KIZ ÇOCUKLARININ MAAŞ DURUMU
Eğer kız çocuk çalışmıyorsa, ölen anne veya babasından ölüm maaşı alabilir. Ancak kız çocuk, çalışmaya başlarsa, SSK ya da Bağ-Kur”dan bağlanan aylık kesilir. Emekli Sandığı”ndan bağlanan aylık ise, kız çocuk SSK”lı ya da Bağ-Kur”lu olarak çalışsa bile kesilmez. Ancak memuriyet görevine başlarsa bu maaş kesilir.
Yani bu bilgiler ışığında, çalışan emeklilerin maaşlarının kesileceği yönündeki iddialar gerçeği yansıtmıyor. Emekliler, hem çalışarak hem de maaşlarını alarak hayatlarını sürdürebilirler. Ayrıca, dul maaşı ve emekli maaşı bir arada alınabildiği için, bazı emekliler üç maaş birden alabilme avantajına sahip. Ancak, 2008 sonrası sigortalı olanların ileride çalışmaya devam etmeleri durumunda maaşlarında kesintiler olabileceği unutulmamalıdır.
Source: Haber Merkezi