Kuşkunun gölgesinde bir sınav – Dr. Burcu Aybat
Eğitimciler olarak “Merak etmeyin, sorular ne kadar zor olursa sınav bilenle bilmeyeni o kadar ayırır” diyerek çocuklar ımızı avuttuğumuz bir bekleyişle ge çti son bir ay. Ancak sonuçlar hiç de öyle olmad ı, değil mi? 719 birinci olduğunun a ç ıklanmasıyla t üm e ğitimciler şaşırdı, anne-babalar endişelendi, sınavla ö ğrenci alan liseler ise bir ç ıkmaza s ürüklendi. Daha da ilginç ve vahim olan ise yüzde 3’lük dilime y ığılan, bir elin parmaklarını ge çmeyen “nitelikli” olarak atfetti ğimiz okullara yerleştirmekte zorlanacağımız ö ğrenciler olacak. Ger çekten, bu s ınavı biz beğenmiş miydik? Sorun sınavda mıydı? Hazırlık s ürecinde mi? Yoksa tercih sürecinde mi? TARTI ŞMALI S ÜREÇ Sosyal medyada s ıcak g ündem olu şturan olduk ça fazla olan birinci say ısına, asparagas haberler eklendik çe tart ışmalar hararetlendi. Ciğeri yanan anne-babalar şik âyetlerini hayk ırdı, kimi uzmanlar cesurca fikirlerini tecr übelerine ve ara ştırmalarına dayanarak dile getirdi, kimi de bu heyecanlı g ündemden nemaland ı. Üzerine MEB, tüm iddialar ın asılsız olduğunu, sınav s ürecinin titizlikle yürütüldü ğ ünü, ortaya yan ıltıcı iddialar atanların hakkında su ç duyurusunda bulunacaklar ını duyurdu. Ortalık iyice karıştı. Ö ĞRENCİLER VE AİLELER A ÇIKLAMA BEKL İYOR Kuşku çok güçlü ve negatif bir duygudur. Elinizde herhangi bir kan ıt yoksa sizi yer bitirir, spek ülasyonlar ve komplo teorileri peydahlan ır, bir grup insan kendi ama çlar ı doğrultusunda bunu k ötüye kullan ır, toplumda g üven sars ılır. Kuşku ile m ücadele etmenin tek yolu gerçe ği ö ğrenmektir. Bunu da elimizdeki verilerle yapabiliriz. Konu evlatlarımız olunca t üm anne-babalar ve e ğitimciler kuşkuya yer bırakmayacak bir a ç ıklama bekliyor. Benim na çizane önerim ise MEB’in geçmi ş yıllarda olduğu gibi istatistikleri yayımlaması ve b öylece toplumdaki güvensizli ği gidermesi olacaktır. Elimizdeki verilerle konuşalım. “Şaibe” imaları s ürdürülen 2025 LGS s ınavında mağdur olan yalnızca birinci olan çocuklar m ıydı? Hayır. LGS 2025’i ilgin ç yapan geçen y ılki sınav ile karşılaştıdığımızda ortaya ç ıkıyor. Bu sınavın ge çen y ılkine g öre zorluk derecesinin e ğitimciler tarafından y üksek olarak tan ımlanmasına rağmen y üzde 2’lik dilimdeki çocuklar ın aynı doğru sayısı ile aynı puanı alması dikkate değer. Hatta 1 matematik yanlışı yapan bir ö ğrenci ge çen y ıla g öre bu y ıl daha k ötü bir yüzdelik dilimde. Ancak yüzde 3’lük dilimden sonra i ş biraz değişiyor. Örne ğin, y üzde 3’lük dilime giren bir ö ğrenci bu sene yaklaşık 456 puan alırken ge çen sene yakla şık 460 puan almıştı. Yine y üzde 10’luk dilime giren bir ö ğrenci yaklaşık 400 puan alırken, ge çen y ıl 419 puandı. Y üzdelik dilim artt ık ça puan fark ı da artıyor. Bu yılki LGS’nin, genel olarak ge çen y ıla g öre daha zorlay ıcı olduğunu kabul ediyoruz ancak bu verilere g öre s ınav en üst yüzde 2’lik dilimdeki ö ğrenciler i çin yeterince ay ırt edici olmadığını s öyleyebiliriz. Yani k ısacası, 20 bin ö ğrenci bol keseden verilen ortaokul başarı puanları ve ço ğunlukla da g öz yumulan devams ızlıklar nedeniyle acımasızca yaşlarına g öre s ıralanacaklar gibi g örünüyor. Ayn ı anda hem özel okul hem de devlet okulu tercihi yapam ıyor olmaları da bu grubu daha da dezavantajlı bir duruma getirecek. Örne ğin tam puan almasına rağmen Galatasaray Lisesi ya da İstanbul Erkek Lisesi’ne girip giremeyeceğini garanti olmayan bir ö ğrencinin ailesi, Robert Kolej’e 1 milyon 800 bin (tabii ailesi bu ücreti her sene kar şılayabilecekse) ödemeye raz ı olacak. ASIL AYRIŞMA ALT VE ORTA GRUPTA Bunun yanı sıra ge çen y ılki ve bu yılki sınav arasındaki asıl fark y üzde 3’lük dilimden itibaren ba şlıyor ve özellikle yüzde 10’luk dilime gelindi ğinde puan farkı belirginleşiyor. Bu da sınavın, çok ba şarılı ö ğrencileri sabit tutarken alt, orta ve üst ba şarı d üzeyindekileri daha fazla eledi ğini ve genel puan ortalamasını aşağıya çekti ğini g österiyor. Ba şka bir deyişle, sınavın üst grup üzerindeki etkisi s ınırlı kalmış, asıl ayrışma alt ve orta grupta yaşanmış. Daha da vahim bir durum var: Biliyoruz ki ülkemizdeki 963 bin 142 ö ğrencinin yarısı bu yıl yapılan LGS’de 240 puanı ge çemedi. Bu çocuklar ın neden 90 soruda 20 netin üzerinde yapamad ığını sorgulamamız gerekiyor. EKSİKLER, ELEŞTİRİLER… Eğitim programımızdaki ve uygulanmasındaki eksikler mi, ailelerin sosyoekonomik d üzeyi dolay ısıyla diğer çocuklar ın sahip olduğu hazırlık s ürecindeki ayr ıcalıklara sahip olmadıkları mı, yalnızca 14 yaşındaki çocukluk ve ergenlik aras ına sıkışmış evlatlarımızı 155 dakikada birbirine kırdırmamızın getirdiği ağır duygusal y ük mü? Her zaman sisteme ele ştirel bir g özle bakal ım, buna kimsenin itirazı olamaz. Ancak bir de kendimize bir çuvald ız batırsak mı? Eğitimci Dr. Burcu Aybat
Source: Olaylar Ve Görüşler