Havacılık 4. dönemini yaşıyor
TOULOUSE, Güney Fransa’nın dünya çapındaki havacılık merkezinin ana üssü. Airbus’ın çok geniş çaplı düzenlemeyle hazırladığı ‘Summit 2025’ başlıklı uluslararası boyutta düzenlediği zirvede yapılan tartışma toplantılarına katılıyorum.Bu kente bugüne kadar kaç kez geldiğimi hatırlamıyorum.Tarih 9 Nisan 1997. Uçağımız 546 imalat numaralı FWWDB tescilli Airbus A319. Sağ koltukta oturuyorum. Solda Astronat ve o dönemin Airbus test pilotu Patrick Baudry var. Blagnac havalimanından kalkıyoruz. Uçağın içinde iki sıra su bidonları var. Sağa-sola yatışlarda yada tırmanışta dengeleri bozsun diye koşmuşlar. Ama nafile. Pat-rick zaman zaman side stick’i bana bırakıyor. Bir saat uçuyoruz. Tam piste konarken Patrick ‘ Kalk ‘ diye bağırıyor. Paniksiz yükseliyoruz. Sonrasında 1 saatlik uçuşun sertifikasını ve Airbus Eğitim Başkanı Pierre Baud’un verdiği ‘ Onursal Kaptan ‘ belgesi hayatımdaki kıymetli yerlerini alıyor.Kokpit programlarının ilkine bu uçuşla başlamıştım. Onlarca TV programı yaptım. Ama 1500’den fazla kokpit sayfası kesintisiz sürüyor hala. O günlerden bugünlere Airbus dünyanın en büyük uçağından tutun, gelecek nesil uçaklara ve helikoptere kadar çok şey yaptı. Askeri imalatları, uzay çalışmalarını da katarsak şirketin devleşen fotoğrafının da tanığı oldum.Airbus Summit 2025 toplantılarında yaşananlarla gelinen son noktalar bir film şeridi gibi, belgesel olarak önümüze serildi. ‘SAF’ YAKIT DÖNEMİZirvedeki toplantılarda her şey 4 dönemde noktalandı.1. dönem: Havadan ağır malzemelerin uçmasını sağlamak. Wright Kardeşler 1903 yılında ilk uçağı havalandırdıklarında 1. döneme geçildi. Yaptıkları o çelimsiz ve çok hafif uçaktan bugüne müthiş gelimeler yaşandı. Yer çekimine rağmen 560 ton ağırlığındaki bir A380 uçağının 10 bin metrelerin üzerine çıkışı bütün zamanların da en büyük direnişi oldu.2. dönem: Havacılığı güvenli hale getirmek ve insanları en güvenli yolculuk aracının uçak olduğuna inandırmak. Zaman içinde meydana gelen kazalara rağmen, örneğin ev ya da trafik kazaları ile kıyaslandığında uçak yolculuğunun güvenliğine insanlar hızla inandı.3. dönem: Havacılığı demokratik hale getirmek. Herkesin uçak yolculuğuna ulaşmasını sağlamak. Bu da büyük ölçüde gerçekleşti.4. dönem: Havacılığı karbon salımından arındırmak. Çevreye zarar vermeden uçak yolculuğunun büyümesini sağlamak. İşte şimdi tam da buradayız. Şimdilerde SAF yakıt (sustainable aviation fuel) önde gidiyor. Sürdürüle-bilir hammaddelerden üretilen bu yakıt aslında bugün kullanılan fosil jet yakıtına benzer ama karbon emisyonlarında azalmayı sağlar. Yani çevrenin başına fazla bela olmaz.Toulouse’da Airbus 2025 zirvesinde hoş bir sürpriz. Airbus Türkiye İletişim Direktörü Özge Se-vük ile Zirve salonunda hazırlanan A350F Kargo uçağı2050 NET SIFIR EMİSYON HEDEFİAirbus’ın zirvede bu konudaki ana başlığı şöyle oldu: “Yeni nesil uçaklarımız yüzde 100 SAF ile uçabilecek ve bu sürdürülebilir havacılık için bir dönüm noktası olacak. Ayrıca, gelecekteki bir uçağın yakıt verimliliğini artırabilecek yeni tahrik, kanat, dijital ve malzeme teknolojileri üzerinde araştırma yapıyoruz. Sürdürülebilir havacılık yakıtları, havacılıktan kaynaklanan yaşam döngüsü sera gazı emisyonlarını azaltmak için en umut verici kaldıraçlardan biridir. SAF’ın havacılık endüstrisinin 2050 yılına kadar net sıfır karbon emisyonu hedefine ulaşması için ihtiyaç duyduğu emisyon azaltımlarının çoğunu sağlaması bekleniyor. Ancak her yıl, SAF talebi arzı aşıyor ve SAF, geleneksel kerosenden yaklaşık 3-4 kat daha pahalı olmaya devam ediyor. Airbus, yenilikçi tasarım, son teknoloji ve özgün mühendislik yoluyla havacılık ve uzayın geleceğini şekillendirmeye kendini adamıştır. Ancak bunu tek başımıza yapamayız. İşbirliği ve ortak çalışma, endüstrinin karbonsuzlaştırma hedeflerine ulaşma yolunda ilerlemesini sağlayacak yol gösterici ışıklardır. Bu nedenle, havacılığın bugün nerede olduğu ve önümüzdeki on yıllarda nereye gideceği konusunda yapıcı bir diyalog oluşturmak için dünyanın dört bir yanından uzmanları zirveye davet ettik.”A321XLRAIR-BUS’ın tek koridorlu, ekstra uzun menzilli uçağı A321XLR 244 yolcu mapasiteli. Büyük yakıt tasarrufu sağla-yan bu tek koridorlu uçak Paris’den Orlando ya da Kanada Vancouver’a diret uçuyor. 11 saat havada kalabilen bu uçak Airbus’un son yıllarda en çok övündüğü imalatlardan bir oldu. Bazı noktalarda büyük uçakların yeterince yolcu bulamadığı zaman bu uçak imdada yetişiyor ve şirketlere para kazandırıyor. Bu uçak yüzde 100 SAF yakıtla uçacak.SIVI HİDROJEN İYİ YAKITBUGÜNDEN tercih edilmeye başlanan yakıtlar arasında SAF en hızlı tercih gürünse de “Sıvı Hidrojen” çevre kirli-liği açısından en üst sırada yer alıyor. Sıvı hidrojende uçakta depolama ve güvenli sistemlerle kullanım denemeleri sürüyor. Airbus zirvede bir sıvı hidrojen tankının modelini göz önüne çıkardı. Ayrıca hidrojenle çalışan ZEROe uçak projesi ile ilgili güncellemeler hızlı gelişme ihtimalini artırıyor. Hidrojenle çalışan uçak ve motor teknolojisi, kanattan aerodinamik yapıya kadar yeni düzenlemeleri de Airbus planlıyor. Zirvede hidrojenle ilgili gelişmeler de şöyle açıklandı:“Düşük emisyonlu uçakları sıfırdan geliştiriyoruz, sıfırdan yeni mimariler tasarlıyoruz ve aerodinamik performansı ve yakıt verimliliğini iyileştirmeye yatırım yapıyoruz. Ayrıca hidrojenle çalışan ZEROe uçak projemizin durumu hakkında güncellemeler sağladık. 2020’de başlattığımız ZEROe, hidrojenle çalışan uçuşu hayata geçirme hedefimizdir. Son birkaç yılı iki farklı tahrik teknolojisinin avantajlarını araştırarak geçirdik: hidrojen yanması ve hidrojen yakıt hücreleri.”Airbus CEO Guillaume Faury bu konuda gelişmelerde bir gecikmeden söz etti. Bu arada elektrikli uçak, katlanan kanat gibi Airbus’ın hedefleri yerlerini koruyor.UÇAK HIZINDA HELİKOPTER RACERAirbus’ın Racer’de 90’dan az olmayan patentli teknolojiyi bir araya getirdi. Çığır açan bu helikopter saatte 444 km hızla uçabiliyor. Helikopter gibi kalkıp iniyor ama uçak gibi de hızlı uçuyor. 25 mart 2024 ilk tam uçuşu ile dikkat-leri üzerine topladı. Yüzde 25 maliyet azaltan bu helikopter iki pilota sertifikalı ve 10 yolcu taşıyor. Menzili 740 km olan Racer ‘in maksimum kalkış ağırlığı 9 ton. Çok amaçlı kullanılabilen helikopter aerodinamik verimlilik için tasarlanmış karakteristik bir kutu kanat özelliğine sahip. Düşük ağırlık için tasarlanmış hibrit metalik-kompozit gövde, yeni bir yüksek voltajlı, doğru akımlı elektrik jeneratörü, ileri ve seyir uçuş aşamalarını olumsuz etkileme-den havada asılı kalma performanslarını optimize etmek için tasarlanmış, asimetrik kesit profiline sahip arka gövde Racer’in en önemli özellikleri.
Source: Uğur Cebeci̇
Çin, “Tienlian 2-04″ü fırlattı
Xinhua”nın haberine göre uydu, Long March 3B roketi ile Sıçuan eyaletindeki Şiçang Uydu Merkezi”nden fırlatıldı.Uydunun planlanan yörünge konumuna yerleştiği fırlatış, Long March roketleriyle icra edilen 565″inci başarılı taşıma görevi oldu.Çin Havacılık ve Uzay Bilimi ve Teknolojisi Şirketi (CASC) tarafından geliştirilen, adı Çince”de “gök bağlantısı” anlamına gelen “Tienlian” sınıfındaki uydular, uzay araçları ve diğer uydular ile uzay istasyonu ve yer kontrol merkezleri arasında sinyal aktarımıyla uzaktan ölçüm, takip ve komut hizmetleri sağlamayı amaçlıyor.Bu amaçla tasarlanan birinci nesil “Tienlian 1” ağını oluşturan 5 uydu, 2008 ile 2021 yılları arasında fırlatılmıştı.Tienlian 1 ağının üçüncü uydusunun Temmuz 2012″de fırlatılmasıyla Çin, ABD”nin ardından uzayda kesintisiz sinyal aktarımı kapasitesine sahip ikinci ülke haline gelmişti.Tienlian sınıfı uydularının ikinci nesli “Tienlian 2” uydularının ilki Mart 2019″da, ikinci uydu Aralık 2021″de, üçüncü uydu ise Temmuz 2022″de uzaya gönderilmişti.
Source: Www.star.com.tr